Jimmy's Hall
του Ken Loach. Με τους Barry Ward, Simone Kirby, Jim Norton, Andrew Scott, Francis Magee, Mikel Murfi, Sorcha Fox, Martin Lucey, Shane O’Brien
Περί ηθικής ανωτερότητας της αριστεράς και άλλων δαιμονίων
του Θόδωρου Γιαχουστίδη (@PAOK1969) 
Χέρι – χέρι Κλήρος κι Εξουσία
Μερικές φορές οι προγραμματισμοί των εταιριών διανομής πέφτουν... διάνα στο πλαίσιο του χωροχρόνου όπου διαγκωνίζονται και στριμώχνονται, διεκδικώντας μερίδιο της πίτας από το κινηματογραφικό κοινό που έχει απομείνει «ζωντανό». Κοντοζυγώνει η επέτειος της δολοφονίας Γρηγορόπουλου, συνεχίζεται η απεργία πείνας του Ρωμανού και η χώρα μας είναι αστυνομοκρατούμενη, με την Εκκλησία να ρίχνει τη σκοταδιστική σκιά της σε πάρα πολλά πράγματα και ημιμαθείς «καλονές» (εκ του αρσενικού κάλου - στον εγκέφαλο - κι ουχί εκ του ουδέτερου κάλλους που δηλώνει ομορφιά) τύπου Παπαγγέλη να κάνουν το... κομμάτι τους – επειδή μπορούν.
Κι άντε πείτε μου εσείς τις μεγαλειώδεις διαφορές ανάμεσα στην προπολεμική Ιρλανδία και την Ελλάδα του 2014. Το μόνο που διαφοροποιείται είναι πως εντέλει και ο Άλντους Χάξλεϊ και ο Τζορτζ Όργουελ είχαν ταυτόχρονα δίκιο. Ο Ολοκληρωτισμός είναι εδώ, βρίσκεται παντού και πλέον οι άνθρωποι ποδηγετούνται και πνευματικά και σωματικά.
Η υπόθεση: Ιρλανδία, 1921. Ο Τζίμι Γκράλτον, μαζί με συγχωριανούς του, χτίζει έναν χώρο, όπου οι νέοι μπορούν να παρακολουθήσουν μαθήματα, να συζητήσουν, να γυμναστούν, να ονειρευτούν και πάνω από όλα να χορέψουν. Η εκκλησία όμως και ορισμένοι πολιτικοί έχουν αντιρρήσεις και ο Τζίμι αναγκάζεται να φύγει από τη χώρα. Η αίθουσα χορού κλείνει και εγκαταλείπεται. Δέκα χρόνια μετά, ο Τζίμι επιστρέφει από την Αμερική, αποφασισμένος να φροντίσει τη μητέρα του και να ζήσει μια ήσυχη ζωή, δουλεύοντας τη γη. Η κοινότητα όμως πείθει τον Τζίμι να ανακαινίσει τη ρημαγμένη αίθουσα χορού. Για δεύτερη φορά, ο Τζίμι θεωρείται επικίνδυνος και μπορεί να χάσει τα πάντα...
Η άποψή μας: Εδώ ο Loach δεν βρίσκεται στις μέγιστες φόρμες του. Ακόμα όμως και η χειρότερη ταινία τούτου του σπουδαίου δημιουργού είναι παρασάγγας καλύτερη από το μέσο όρο των ταινιών που κυκλοφορούν εκεί έξω. Ποιο είναι το συγκριτικό πλεονέκτημα του Loach; Μα η ηθική του. Κι εδώ, επειδή μπερδέψαμε τα μπούτια μας τελευταία, είναι θεμιτό να κάνουμε μια διευκρίνηση: ο άνθρωπος δεν ηθικολογεί. Η στάση του, όμως, η σκοπιά του απέναντι στην Ιστορία κι απέναντι στον Άνθρωπο είναι εκείνη που τον ορίζει και τον ξεχωρίζει. Είναι αριστερή αλλά και... χριστιανική στο βαθύτερο πυρήνα της: αυτόν που επιτάσσει «αγάπα τον πλησίον σου ως εαυτόν». Ο πρωταγωνιστής του είναι προλετάριος. Ξέρει την τάξη του, ξέρει τη θέση του στον κόσμο, είναι συνειδητοποιημένος. Έχει διαβάσει αλλά δεν είναι διανοούμενος. Άνοιξε όμως το πνεύμα του. «Έμαθε να κάνει ερωτήσεις και να αμφισβητεί» λέει κάποια στιγμή η μητέρα του, που λειτουργούσε παλιότερα κινητή βιβλιοθήκη. Βγήκε και έξω, είδαν τα μάτια του πολλά, νιώθει. Το μόνο που θέλει είναι να κάνει τον κόσμο καλύτερο. Ναι, αλλά σ' αυτές τις περιπτώσεις, είναι πολλά τα συμφέροντα που διακυβεύονται. Η εξουσία, χέρι – χέρι με την εκκλησία, προσπαθεί να φοβίσει. Θα σε πούμε άθεο – στην Ιρλανδία όπου είναι πιο... καθολικοί και από την Ιταλία, αυτό ισούται περίπου με ισόβια κάθειρξη στην πυρά της κολάσεως! Θα σε στριμώξουμε, θα σε δείρουμε (χαρακτηριστική η σκηνή του μαστιγώματος της ανοιχτόμυαλης κόρης από τον φασίστα πατέρα της), θα σε λοιδορήσουμε. Θα βρούμε τρόπο να απαλλαγούμε από εσένα που μας χαλάς τη φτιάξη, χωρίς να σε ηρωοποιήσουμε.
Πάντα το σύστημα βρίσκει τον τρόπο. Το θέμα είναι να φυτευτεί ο σπόρος της αμφισβήτησης. Και η νεολαία είναι έτοιμη. Το φινάλε της ταινίας είναι επίσης χαρακτηριστικό: προσομοιάζει με το αντίστοιχο από τον «Κύκλο των χαμένων ποιητών». Γενικώς τούτη η ταινία του Loach με εκείνη την ταινία του (σπουδαίου κάποτε...) Weir έχουν πολλά κοινά χαρακτηριστικά. Το κυριότερο: τα μυαλά είναι πάντα έτοιμα. Χρειάζεται να βρεθούν οι άνθρωποι, οι καταστάσεις, οι συνθήκες να ανοίξουν για να αρχίσουν να δουλεύουν.
Και ο έρωτας έχει τη θέση του. Δεν νομίζω να είδα φέτος πιο ρομαντική σκηνή από εκείνη όπου η καλή του ήρωα φοράει το φόρεμα που της αγόρασε εκείνος και χορεύουν στην άδεια σάλα.
Σε ότι αφορά τα προβλήματα: έχουν να κάνουν κατά βάση με τη σχηματοποίηση κάποιων καταστάσεων και την έλλειψη εκπλήξεων. Ξέρουμε πως θα καταλήξει η ταινία (βασισμένη εξάλλου σε πραγματικά γεγονότα). Είναι πρόδηλη η πορεία της. Και... δεν καταδικάζεται ολοκληρωτικά η Εκκλησία, ως όφειλε να κάνει ο σκηνοθέτης. Ο ρόλος του γέρου ιερέα που μισεί και θαυμάζει ταυτόχρονα τον Τζίμι αποτελεί σκηνοθετική και σεναριακή ευκολία. Και, εν πάση περιπτώσει, ο Ζβιάγκινστεφ στο «Λεβιάθαν» (που θα βγει αργότερα στις αίθουσες) είπε τα ίδια πάνω – κάτω, πολύ καλύτερα. Και πάλι όμως: δείτε την ταινία. Γιατί αυτά που θα δείτε και θα ακούσετε τα γνωρίζετε. Ίσως απλά δεν τα έχετε συνειδητοποιήσει...
Η υπόθεση: Ιρλανδία, 1921. Ο Τζίμι Γκράλτον, μαζί με συγχωριανούς του, χτίζει έναν χώρο, όπου οι νέοι μπορούν να παρακολουθήσουν μαθήματα, να συζητήσουν, να γυμναστούν, να ονειρευτούν και πάνω από όλα να χορέψουν. Η εκκλησία όμως και ορισμένοι πολιτικοί έχουν αντιρρήσεις και ο Τζίμι αναγκάζεται να φύγει από τη χώρα. Η αίθουσα χορού κλείνει και εγκαταλείπεται. Δέκα χρόνια μετά, ο Τζίμι επιστρέφει από την Αμερική, αποφασισμένος να φροντίσει τη μητέρα του και να ζήσει μια ήσυχη ζωή, δουλεύοντας τη γη. Η κοινότητα όμως πείθει τον Τζίμι να ανακαινίσει τη ρημαγμένη αίθουσα χορού. Για δεύτερη φορά, ο Τζίμι θεωρείται επικίνδυνος και μπορεί να χάσει τα πάντα...
Η άποψή μας: Εδώ ο Loach δεν βρίσκεται στις μέγιστες φόρμες του. Ακόμα όμως και η χειρότερη ταινία τούτου του σπουδαίου δημιουργού είναι παρασάγγας καλύτερη από το μέσο όρο των ταινιών που κυκλοφορούν εκεί έξω. Ποιο είναι το συγκριτικό πλεονέκτημα του Loach; Μα η ηθική του. Κι εδώ, επειδή μπερδέψαμε τα μπούτια μας τελευταία, είναι θεμιτό να κάνουμε μια διευκρίνηση: ο άνθρωπος δεν ηθικολογεί. Η στάση του, όμως, η σκοπιά του απέναντι στην Ιστορία κι απέναντι στον Άνθρωπο είναι εκείνη που τον ορίζει και τον ξεχωρίζει. Είναι αριστερή αλλά και... χριστιανική στο βαθύτερο πυρήνα της: αυτόν που επιτάσσει «αγάπα τον πλησίον σου ως εαυτόν». Ο πρωταγωνιστής του είναι προλετάριος. Ξέρει την τάξη του, ξέρει τη θέση του στον κόσμο, είναι συνειδητοποιημένος. Έχει διαβάσει αλλά δεν είναι διανοούμενος. Άνοιξε όμως το πνεύμα του. «Έμαθε να κάνει ερωτήσεις και να αμφισβητεί» λέει κάποια στιγμή η μητέρα του, που λειτουργούσε παλιότερα κινητή βιβλιοθήκη. Βγήκε και έξω, είδαν τα μάτια του πολλά, νιώθει. Το μόνο που θέλει είναι να κάνει τον κόσμο καλύτερο. Ναι, αλλά σ' αυτές τις περιπτώσεις, είναι πολλά τα συμφέροντα που διακυβεύονται. Η εξουσία, χέρι – χέρι με την εκκλησία, προσπαθεί να φοβίσει. Θα σε πούμε άθεο – στην Ιρλανδία όπου είναι πιο... καθολικοί και από την Ιταλία, αυτό ισούται περίπου με ισόβια κάθειρξη στην πυρά της κολάσεως! Θα σε στριμώξουμε, θα σε δείρουμε (χαρακτηριστική η σκηνή του μαστιγώματος της ανοιχτόμυαλης κόρης από τον φασίστα πατέρα της), θα σε λοιδορήσουμε. Θα βρούμε τρόπο να απαλλαγούμε από εσένα που μας χαλάς τη φτιάξη, χωρίς να σε ηρωοποιήσουμε.
Πάντα το σύστημα βρίσκει τον τρόπο. Το θέμα είναι να φυτευτεί ο σπόρος της αμφισβήτησης. Και η νεολαία είναι έτοιμη. Το φινάλε της ταινίας είναι επίσης χαρακτηριστικό: προσομοιάζει με το αντίστοιχο από τον «Κύκλο των χαμένων ποιητών». Γενικώς τούτη η ταινία του Loach με εκείνη την ταινία του (σπουδαίου κάποτε...) Weir έχουν πολλά κοινά χαρακτηριστικά. Το κυριότερο: τα μυαλά είναι πάντα έτοιμα. Χρειάζεται να βρεθούν οι άνθρωποι, οι καταστάσεις, οι συνθήκες να ανοίξουν για να αρχίσουν να δουλεύουν.
Και ο έρωτας έχει τη θέση του. Δεν νομίζω να είδα φέτος πιο ρομαντική σκηνή από εκείνη όπου η καλή του ήρωα φοράει το φόρεμα που της αγόρασε εκείνος και χορεύουν στην άδεια σάλα.
Σε ότι αφορά τα προβλήματα: έχουν να κάνουν κατά βάση με τη σχηματοποίηση κάποιων καταστάσεων και την έλλειψη εκπλήξεων. Ξέρουμε πως θα καταλήξει η ταινία (βασισμένη εξάλλου σε πραγματικά γεγονότα). Είναι πρόδηλη η πορεία της. Και... δεν καταδικάζεται ολοκληρωτικά η Εκκλησία, ως όφειλε να κάνει ο σκηνοθέτης. Ο ρόλος του γέρου ιερέα που μισεί και θαυμάζει ταυτόχρονα τον Τζίμι αποτελεί σκηνοθετική και σεναριακή ευκολία. Και, εν πάση περιπτώσει, ο Ζβιάγκινστεφ στο «Λεβιάθαν» (που θα βγει αργότερα στις αίθουσες) είπε τα ίδια πάνω – κάτω, πολύ καλύτερα. Και πάλι όμως: δείτε την ταινία. Γιατί αυτά που θα δείτε και θα ακούσετε τα γνωρίζετε. Ίσως απλά δεν τα έχετε συνειδητοποιήσει...
Στις δικές μας αίθουσες? Στις 4 Δεκεμβρίου 2014 από την Feelgood
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Η δική σου κριτική