Interstellar
του Christopher Nolan. Με τους Matthew McConaughey, Anne Hathaway, David Gyasi, Wes Bentley, Bill Irwin, Josh Stewart, Jessica Chastain, Mackenzie Foy, Ellen Burstyn, Michael Caine, Casey Affleck, Timothée Chalamet, John Lithgow, Topher Grace, David Oyelowo, Matt Damon, William Devane
Εδώ είναι το ταξίδι
του zerVo (@moviesltd) 
Μια παλιά εξυπνάδα έφερα κατά νου, που την εκστόμιζαν μάλιστα με στόμφο μερικοί για να δείξουν πληθώρα γνώσης σε quotes. Όταν, λέει, το δάκτυλο έδειχνε το φεγγάρι, ο ηλίθιος κοίταζε το δάκτυλο. Μάλιστα για πείραγμα, οι τοτινοί προνομιούχοι της γαλάζιας / πράσινης νεολαίας και τωρινοί υπαίτιοι των ένθεν κακείθεν συντριμμιών, στην θέση του Ηλίθιος πετούσαν το Κνίτης. Και καλά δηλαδή εκείνοι είναι οι φιλελέδες ταξιδιάρηδες και οι άλλοι οι αιώνια κολλημένοι στο έδαφος. Και να που έρχομαι εγώ τώρα, με την παρότρυνση ενός καλού μου φίλου, συνομηλίκου μου, καλλιτέχνη ντιρέκτορα από το Λονδίνο, να κάμω αντιστροφή της ρήσης και σε ρωτήσω: Που ακριβώς είναι το θαύμα ρε φίλε? Στον αδειανό βράχο με τους κρατήρες, που για αιώνες στριφογυρνά σαν άλαλος γύρω από μένα, για σε ένα κομμάτι από μένα?
Εδώ και καιρό ο πλανήτης Γη έχει εκπέμψει sos, καθώς οι πλουτοπαραγωγικές του πηγές δεν είναι πλέον ικανές να διατηρήσουν την ανθρωπότητα ζωντανή. Οι περισσότεροι προκειμένου να συντηρήσουν τις οικογένειες τους, έχουν αποποιηθεί την πρότερη ιδιότητα τους και ασχολούνται με την γεωργία, παράγοντας καλαμπόκι, το μοναδικό προϊόν που παράγει πλέον η άγονη γη. Μια τέτοια περίπτωση είναι και ο Κούπερ, πρώην πιλότος της NASA, που έχοντας αποτραβηχτεί από τις πτήσεις στο διάστημα, στην αμερικάνικη επαρχία, εργάζεται σκληρά για να μεγαλώσει τα δυο, ορφανά από μητέρα, ανήλικα παιδιά του, την Μέρφι και τον Τομ.
Διατηρώντας ζωντανή την φαντασία στην σκέψη και κοιτάζοντας πίσω από το προφανές, θα προβληματιστεί από τα μεταφυσικά σήματα, που λαμβάνουν χώρα στο δωμάτιο της κόρης του, η αποκρυπτογράφηση των οποίων θα τον οδηγήσει στην αποκάλυψη του λημεριού των παλιών του συντρόφων αστροναυτών, που λειτουργούν πλέον μυστικά κάτω από τις οδηγίες του Τοτέμ καθηγητή Μπραντ. Και που αναστατωμένοι από τους οιωνούς, που προαναγγέλουν το τέλος του πλανήτη μας από την επερχόμενη θανατηφόρα σκόνη, έχουν ήδη εκπονήσει πλάνο σωτηρίας, στέλνοντας την αποστολή Λάζαρος στο διάστημα, για να εντοπίσει καινούργιους κατοικίσιμους κόσμους, που θα μπορέσουν να φιλοξενήσουν το ανθρώπινο είδος.
Βεβαίως δεν χρειάζεται να είναι μάντης κανείς για να προβλέψει πως οι πρώτοι ιχνηλάτες ποτέ δεν έστειλαν σήμα πίσω και πια απαιτείται μια δεύτερη Mission Impossible στην άλλη άκρη του γαλαξία, αρκεί να βρεθεί εκείνος ο ικανός πλοηγός που θα οδηγήσει το αστρόπλοιο στην γη της επαγγελίας. Και πως πλέον τα χέρια της NASA, που δεν λέγεται επίσημα NASA, λύνονται παρόντος του ατρόμητου και φιλόδοξου Κουπ, που θωρεί εαυτόν ως την μοναδική σανίδα σωτηρίας των τέκνων του πρωτίστως και κατοπινά ολάκερης της ανθρωπότητας. Πικρός, συγκινητικός και άκαρδος ο χωρισμός από την αγκαλιά τους, η προοπτική της άσπρης στολής όμως, ποτέ δεν θα διχάσει τον πεπειραμένο αστροναύτη, που καλείται να ταξιδέψει με συντροφιά αξιόλογους επιστήμονες, σε τρία διαφορετικά αστέρια. Εκεί που όλες οι ενδείξεις - και ουχί οι αποδείξεις - κάνουν λόγο για συνθήκες όμοιες με του τόπου μας.
Η Οδύσσεια στο διάστημα (ευθύς εξαρχής σου κόβω την οποιαδήποτε σχέση με τον μύθο του Kubrick, που είχε εντελώς διαφορετικό σκοπό και λόγο ύπαρξης) του Κουπ, δεν ελοχεύει όμως τους γνώριμους Άλιεν κινδύνους, αλλά κάποιους διαφορετικούς, φυσικώς αποδεδειγμένους. Που έχουν πιότερο να κάνουν με την σχετικότητα του χρόνου και της βαρύτητας, μιας και πρόκειται να επιχειρηθούν περάσματα μέσα από Μαύρες Τρύπες, εκεί που τα επίπεδα του λεπτού έχουν διαφορετική, υπόσταση. Και αυτό είναι το μοναδικό στοιχείο που φοβίζει τον άνδρα - γονιό. Πως έφυγε και πως θα γυρίσει? Σε ποια ηλικία είναι τώρα και σε ποια με την επιστροφή του? Και βεβαίως με ποιον ακριβώς συσχετισμό με τον χρόνο που βιώνουν τα αγαπημένα του πρόσωπα στην Γη, περιμένοντας με έκδηλη αγωνία την έλευση του Αρμαγεδδώνα.
Δοκιμασμένος στο να παίζει σε διαφορετικά χρονικά και πραγματικά λέβελ, ο έμπειρος σε αυτό το κομμάτι Christopher Nolan, δεν χάνει την μπάλα σεναριακά, αποδίδοντας τα πρόσωπα του στόρι, με γνώμονα την θεωρία του Αϊνστάιν, σε ασύμμετρες ηλικιακές στιγμές. Ίσως αυτή να είναι και η πιο ενδιαφέρουσα προσέγγιση στην sci fi μελέτη του θέματος που επιμελήθηκε παρέα με τον αδελφό του Jonathan. Μαζί μάλιστα με την ολοζώντανη - και ολόσωστη όπως λένε οι ειδικοί, αν και πολύ λίγο με νοιάζει κάτι τέτοιο - απεικόνιση της κατάποσης του σκάφους από την αδηφάγα Black Hole, αλλά και το πρωτοπλανικό μουσικό θέμα που συναισθηματικά δεν συμβαδίζει με το τι νιώθει η ψυχή, συνθέτουν τα κομμάτια που θα θυμάται κανείς περισσότερο από το τόσο φιλόδοξο επί χάρτου Interstellar.
Διότι εκτιμώ πως σε όλους τους υπόλοιπους τομείς, μάλλον ο πιο εμπορικός σκηνοθέτης του αιώνα μας, δεν πρέπει να βρέθηκε και στην καλύτερη φόρμα, παίρνοντας την απόφαση να ασχοληθεί με τόσα πολλά ζητήματα εν ολίγοις. Γιατί με όλα αυτά που θίγει, ακόμη και τα 180 λεπτά που διαρκεί το έργο του, φαντάζουν υπερβολικά λίγα για να τα αναπτύξει. Παρόλα αυτά η αφήγηση του βραδυφλέγεται στην πρώτη πράξη, που δεν τροφοδοτεί παρά ελάχιστα τον θεατή με πληροφορία, δίνοντας στο πίσω μέρος του μυαλού του την εντολή να περιμένει και τα πάντα στο τέλος θα μπουν σε μια τάξη. Ναι, μόνο που αυτό το φινάλε είναι δυο και κάτι ώρες κατοπινά και μετά από την εξαντλητική κούρσα σε παγωμένες, εχθρικές, ασυμβίβαστες και εκτός κοινής συλλογιστικής γωνιές του σύμπαντος, η κούραση του σινεφίλ είναι τόση που το μόνο που δεν επιθυμεί είναι να βάλει τα παζλάκια που του πέταξε ο δημιουργός, σε μια σειρά. Ίσως σε μια επόμενη ανάγνωση, που θα λάβει χώρα στις συνθήκες που ορίζει η σχετικότης. Σεκάνς, σεκάνς και το τρίωρο να γίνει τριήμερο. Δεν είμαι όμως τόσο βέβαιος πως πια κινούμαστε σε κινηματογραφικά μονοπάτια, αλλά πολύ περισσότερο σε αστροφυσικά.
Κι επιστρέφουμε στο ρεζουμέ, στο δάκτυλο. Ο προφέσορας με στόμφο χρησιμοποιεί μια ακόμη επιφανή ρήση: Ο άνθρωπος γεννήθηκε στην Γη, αλλά αυτό δεν σημαίνει πως θα πεθάνει σε αυτή. Κι όλα αυτά για να πείσει τον Κούπερ να φύγει μακρυά από την αγκάλη των παιδιών του, μπας και πετύχει να τα σώσει. Χρησιμοποιώντας έτσι το συναίσθημα που τίθεται αυτοστιγμεί σε λειτουργία, εκείνο της αγάπης, για να τον στείλει στο Space το εξώτερον. Κι όμως η αγάπη δεν κρύβεται εκεί έξω κι αυτό δεν απαιτείται να είναι κάποιος Μάγος (έτσι για να φέρω στο μυαλό τους ήρωες του δια χειρός Nolan, Prestige, που τόσο με είχαν συγκινήσει) για να το βγάλει από το καπέλο του. Στην αναζήτηση της καινούργιας ζωής, της καινούργιας υπόστασης, του καινούργιου Θεού αν το θέλεις, χάνεται στην λίμπο (sic, εξ Inception) όλο εκείνο το φίλινγκ, που θα σε κρατήσει κοντά στις καρδιές που κτυπούν μόνο για σε. Κτύποι του αιμοφόρου μυός, που ισοσκελίζουν την οποιαδήποτε ασυμμετρία μπορεί να προκαλέσουν οι απροσάρμοστοι δείκτες του ρολογιού ή οι ανεπιβεβαίωτοι συριγμοί των σημάτων Μορς.
Με αμέτρητα εκατομμύρια στην τσέπη και την πλήρη υποστήριξη της Paramount, ο Nolan ολοκληρώνει το μεγαλεπήβολο σχέδιο του επιλέγοντας πρωταγωνιστές από το πάνω πάνω ράφι, ελπίζοντας πως η ερμηνευτική τους πείρα, θα φέρει και τα σωστά αποτελέσματα. Εν κατακλείδι ένιωσα την πιο ατυχή εμφάνιση του McConaughey, εδώ και πολύ καιρό, μιας και το σκάφανδρο δεν πολυταίριαξε με την νότια, πιο γήινη και όχι τόσο ονειροπόλα έκφραση του, όπως ούτε και η Hathaway, έδειξε να της εφαρμόζει η στολή που απαιτεί αποφασιστικότητα και πάθος και όχι μελαγχολίες και συννεφιές στα όμορφα ματάκια της. Αντίθετα οι εναπομείναντες πίσω στην φάρμα που οσονούπω φλέγεται, σαν την Chastain, τον Affleck και τον Caine, δίχως ο ρόλος τους να απαιτεί εξάρσεις, υποδυόμενοι πολύ πιο προσιτές και απλοϊκές μορφές, τα φέρνουν εις πέρας άνετα και άκοπα. Κάτω των απαιτήσεων και ο Matt Damon που ποτέ του δεν έπεισε σαν ο Man(n) που θα σώσει ολάκερο τον κόσμο. Πιο λίγος ακόμη και από τα (αβανταδόρικα από το σκριπτ) ανθρωποειδή, που ανά περιόδους κλέβουν την παράσταση.
Για πες: Κι έτσι πολύ απλά επιστρέφουμε μέσα από χίλια, μύρια κύματα και προσγειωνόμαστε στα μέρη μας, για να πιάσουμε ξανά το χέρι της θυγατέρας που μας πρόσμενε μια ολόκληρη ζωή. Άλλωστε για εκείνη ο πατέρας πάντοτε θα αποτελεί τον ήρωα, αλλά και το φάντασμα του μέλλοντος της. Και όταν με λυγμούς σπαράζει ψιθυρίζοντας Stay, αυτός θα πρέπει να την ακούσει ευλαβικά και να μην κινήσει για άλλες πολιτείες υποκινούμενος από άκρατο εγωισμό. Φυσικά - όχι σαν γονείς, αλλά σαν θεατές - δεν χρειαζόταν να διαβούμε τρεις τέσσερις χρονοβόρους Γαργαντούες για να καταλάβουμε το απολύτως προφανές. Κάποτε ο Zemeckis το έγραψε στο πανί σαφώς πιο άμεσα. Ίσως και πιο απλά και κατανοητά...
Διατηρώντας ζωντανή την φαντασία στην σκέψη και κοιτάζοντας πίσω από το προφανές, θα προβληματιστεί από τα μεταφυσικά σήματα, που λαμβάνουν χώρα στο δωμάτιο της κόρης του, η αποκρυπτογράφηση των οποίων θα τον οδηγήσει στην αποκάλυψη του λημεριού των παλιών του συντρόφων αστροναυτών, που λειτουργούν πλέον μυστικά κάτω από τις οδηγίες του Τοτέμ καθηγητή Μπραντ. Και που αναστατωμένοι από τους οιωνούς, που προαναγγέλουν το τέλος του πλανήτη μας από την επερχόμενη θανατηφόρα σκόνη, έχουν ήδη εκπονήσει πλάνο σωτηρίας, στέλνοντας την αποστολή Λάζαρος στο διάστημα, για να εντοπίσει καινούργιους κατοικίσιμους κόσμους, που θα μπορέσουν να φιλοξενήσουν το ανθρώπινο είδος.
Βεβαίως δεν χρειάζεται να είναι μάντης κανείς για να προβλέψει πως οι πρώτοι ιχνηλάτες ποτέ δεν έστειλαν σήμα πίσω και πια απαιτείται μια δεύτερη Mission Impossible στην άλλη άκρη του γαλαξία, αρκεί να βρεθεί εκείνος ο ικανός πλοηγός που θα οδηγήσει το αστρόπλοιο στην γη της επαγγελίας. Και πως πλέον τα χέρια της NASA, που δεν λέγεται επίσημα NASA, λύνονται παρόντος του ατρόμητου και φιλόδοξου Κουπ, που θωρεί εαυτόν ως την μοναδική σανίδα σωτηρίας των τέκνων του πρωτίστως και κατοπινά ολάκερης της ανθρωπότητας. Πικρός, συγκινητικός και άκαρδος ο χωρισμός από την αγκαλιά τους, η προοπτική της άσπρης στολής όμως, ποτέ δεν θα διχάσει τον πεπειραμένο αστροναύτη, που καλείται να ταξιδέψει με συντροφιά αξιόλογους επιστήμονες, σε τρία διαφορετικά αστέρια. Εκεί που όλες οι ενδείξεις - και ουχί οι αποδείξεις - κάνουν λόγο για συνθήκες όμοιες με του τόπου μας.
Η Οδύσσεια στο διάστημα (ευθύς εξαρχής σου κόβω την οποιαδήποτε σχέση με τον μύθο του Kubrick, που είχε εντελώς διαφορετικό σκοπό και λόγο ύπαρξης) του Κουπ, δεν ελοχεύει όμως τους γνώριμους Άλιεν κινδύνους, αλλά κάποιους διαφορετικούς, φυσικώς αποδεδειγμένους. Που έχουν πιότερο να κάνουν με την σχετικότητα του χρόνου και της βαρύτητας, μιας και πρόκειται να επιχειρηθούν περάσματα μέσα από Μαύρες Τρύπες, εκεί που τα επίπεδα του λεπτού έχουν διαφορετική, υπόσταση. Και αυτό είναι το μοναδικό στοιχείο που φοβίζει τον άνδρα - γονιό. Πως έφυγε και πως θα γυρίσει? Σε ποια ηλικία είναι τώρα και σε ποια με την επιστροφή του? Και βεβαίως με ποιον ακριβώς συσχετισμό με τον χρόνο που βιώνουν τα αγαπημένα του πρόσωπα στην Γη, περιμένοντας με έκδηλη αγωνία την έλευση του Αρμαγεδδώνα.
Δοκιμασμένος στο να παίζει σε διαφορετικά χρονικά και πραγματικά λέβελ, ο έμπειρος σε αυτό το κομμάτι Christopher Nolan, δεν χάνει την μπάλα σεναριακά, αποδίδοντας τα πρόσωπα του στόρι, με γνώμονα την θεωρία του Αϊνστάιν, σε ασύμμετρες ηλικιακές στιγμές. Ίσως αυτή να είναι και η πιο ενδιαφέρουσα προσέγγιση στην sci fi μελέτη του θέματος που επιμελήθηκε παρέα με τον αδελφό του Jonathan. Μαζί μάλιστα με την ολοζώντανη - και ολόσωστη όπως λένε οι ειδικοί, αν και πολύ λίγο με νοιάζει κάτι τέτοιο - απεικόνιση της κατάποσης του σκάφους από την αδηφάγα Black Hole, αλλά και το πρωτοπλανικό μουσικό θέμα που συναισθηματικά δεν συμβαδίζει με το τι νιώθει η ψυχή, συνθέτουν τα κομμάτια που θα θυμάται κανείς περισσότερο από το τόσο φιλόδοξο επί χάρτου Interstellar.
Διότι εκτιμώ πως σε όλους τους υπόλοιπους τομείς, μάλλον ο πιο εμπορικός σκηνοθέτης του αιώνα μας, δεν πρέπει να βρέθηκε και στην καλύτερη φόρμα, παίρνοντας την απόφαση να ασχοληθεί με τόσα πολλά ζητήματα εν ολίγοις. Γιατί με όλα αυτά που θίγει, ακόμη και τα 180 λεπτά που διαρκεί το έργο του, φαντάζουν υπερβολικά λίγα για να τα αναπτύξει. Παρόλα αυτά η αφήγηση του βραδυφλέγεται στην πρώτη πράξη, που δεν τροφοδοτεί παρά ελάχιστα τον θεατή με πληροφορία, δίνοντας στο πίσω μέρος του μυαλού του την εντολή να περιμένει και τα πάντα στο τέλος θα μπουν σε μια τάξη. Ναι, μόνο που αυτό το φινάλε είναι δυο και κάτι ώρες κατοπινά και μετά από την εξαντλητική κούρσα σε παγωμένες, εχθρικές, ασυμβίβαστες και εκτός κοινής συλλογιστικής γωνιές του σύμπαντος, η κούραση του σινεφίλ είναι τόση που το μόνο που δεν επιθυμεί είναι να βάλει τα παζλάκια που του πέταξε ο δημιουργός, σε μια σειρά. Ίσως σε μια επόμενη ανάγνωση, που θα λάβει χώρα στις συνθήκες που ορίζει η σχετικότης. Σεκάνς, σεκάνς και το τρίωρο να γίνει τριήμερο. Δεν είμαι όμως τόσο βέβαιος πως πια κινούμαστε σε κινηματογραφικά μονοπάτια, αλλά πολύ περισσότερο σε αστροφυσικά.
Κι επιστρέφουμε στο ρεζουμέ, στο δάκτυλο. Ο προφέσορας με στόμφο χρησιμοποιεί μια ακόμη επιφανή ρήση: Ο άνθρωπος γεννήθηκε στην Γη, αλλά αυτό δεν σημαίνει πως θα πεθάνει σε αυτή. Κι όλα αυτά για να πείσει τον Κούπερ να φύγει μακρυά από την αγκάλη των παιδιών του, μπας και πετύχει να τα σώσει. Χρησιμοποιώντας έτσι το συναίσθημα που τίθεται αυτοστιγμεί σε λειτουργία, εκείνο της αγάπης, για να τον στείλει στο Space το εξώτερον. Κι όμως η αγάπη δεν κρύβεται εκεί έξω κι αυτό δεν απαιτείται να είναι κάποιος Μάγος (έτσι για να φέρω στο μυαλό τους ήρωες του δια χειρός Nolan, Prestige, που τόσο με είχαν συγκινήσει) για να το βγάλει από το καπέλο του. Στην αναζήτηση της καινούργιας ζωής, της καινούργιας υπόστασης, του καινούργιου Θεού αν το θέλεις, χάνεται στην λίμπο (sic, εξ Inception) όλο εκείνο το φίλινγκ, που θα σε κρατήσει κοντά στις καρδιές που κτυπούν μόνο για σε. Κτύποι του αιμοφόρου μυός, που ισοσκελίζουν την οποιαδήποτε ασυμμετρία μπορεί να προκαλέσουν οι απροσάρμοστοι δείκτες του ρολογιού ή οι ανεπιβεβαίωτοι συριγμοί των σημάτων Μορς.
Με αμέτρητα εκατομμύρια στην τσέπη και την πλήρη υποστήριξη της Paramount, ο Nolan ολοκληρώνει το μεγαλεπήβολο σχέδιο του επιλέγοντας πρωταγωνιστές από το πάνω πάνω ράφι, ελπίζοντας πως η ερμηνευτική τους πείρα, θα φέρει και τα σωστά αποτελέσματα. Εν κατακλείδι ένιωσα την πιο ατυχή εμφάνιση του McConaughey, εδώ και πολύ καιρό, μιας και το σκάφανδρο δεν πολυταίριαξε με την νότια, πιο γήινη και όχι τόσο ονειροπόλα έκφραση του, όπως ούτε και η Hathaway, έδειξε να της εφαρμόζει η στολή που απαιτεί αποφασιστικότητα και πάθος και όχι μελαγχολίες και συννεφιές στα όμορφα ματάκια της. Αντίθετα οι εναπομείναντες πίσω στην φάρμα που οσονούπω φλέγεται, σαν την Chastain, τον Affleck και τον Caine, δίχως ο ρόλος τους να απαιτεί εξάρσεις, υποδυόμενοι πολύ πιο προσιτές και απλοϊκές μορφές, τα φέρνουν εις πέρας άνετα και άκοπα. Κάτω των απαιτήσεων και ο Matt Damon που ποτέ του δεν έπεισε σαν ο Man(n) που θα σώσει ολάκερο τον κόσμο. Πιο λίγος ακόμη και από τα (αβανταδόρικα από το σκριπτ) ανθρωποειδή, που ανά περιόδους κλέβουν την παράσταση.
Για πες: Κι έτσι πολύ απλά επιστρέφουμε μέσα από χίλια, μύρια κύματα και προσγειωνόμαστε στα μέρη μας, για να πιάσουμε ξανά το χέρι της θυγατέρας που μας πρόσμενε μια ολόκληρη ζωή. Άλλωστε για εκείνη ο πατέρας πάντοτε θα αποτελεί τον ήρωα, αλλά και το φάντασμα του μέλλοντος της. Και όταν με λυγμούς σπαράζει ψιθυρίζοντας Stay, αυτός θα πρέπει να την ακούσει ευλαβικά και να μην κινήσει για άλλες πολιτείες υποκινούμενος από άκρατο εγωισμό. Φυσικά - όχι σαν γονείς, αλλά σαν θεατές - δεν χρειαζόταν να διαβούμε τρεις τέσσερις χρονοβόρους Γαργαντούες για να καταλάβουμε το απολύτως προφανές. Κάποτε ο Zemeckis το έγραψε στο πανί σαφώς πιο άμεσα. Ίσως και πιο απλά και κατανοητά...
Στις δικές μας αίθουσες? Στις 6 Νοεμβρίου 2014 από την Village Films
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Η δική σου κριτική