Movies Ltd

του Andrzej Wajda. Με τους Robert Więckiewicz, Agnieszka Grochowska, Zbigniew Zamachowski, Maria Rosaria Omaggio, Cezary Kosiński, Mirosław Baka, Iwona Bielska, Maciej Stuhr, Małgorzata Zajączkowska

Βέρα και Ρολόι

του zerVo (@moviesltd)

Δεν ξέρω καν αν έχουν και νόημα ύπαρξης όλες αυτές οι αγιογραφίες πασίγνωστων πολιτικών της παγκόσμιας διπλωματικής, μετά το πέρας της διαδρομής τους στα κοινά, άλλωστε για προσωπικούς του λόγους ο καθένας θεατής τους έχει συνδυάσει την μορφή τους με θετικές ή αρνητικές συνειρμικές αναφορές, συνεπώς και το φιλμ εκ προοιμίου τελεί κάτω από καθεστώς προκατάληψης. Στην παρούσα περίπτωση πάντως, άγνωστο για ποιους συγκεκριμένους λόγους, η μορφή του κεντρικού προσώπου του φιλμικού αφιερώματος, έχει καταχωρηθεί ως μια από τις συμπαθέστερες της εγχώριας κοινής γνώμης. Θες γιατί δεν υπήρξε επαγγελματίας του είδους και ξεπετάχθηκε (όπως πολλοί άλλοι καταστροφείς) μέσα από το εργατικό κίνημα, θες γιατί η δράση του συνδυάστηκε χρονικά με την ελπιδοφόρα (τότε) Αλλαγή στον τόπο μας, ο Λεχ Βαλέσα θεωρείται κάτι σαν σωτήρας, σαν λυτρωτής.

Πολωνία, 1980. Έχοντας ξοδέψει μια ολάκερη ζωή, εργαζόμενος σκληρά ως ηλεκτρολόγος στα γιγαντιαία ναυπηγία Λένιν του Γκντάνσκ, ο πολύτεκνος και όχι έντονα επαναστατικός, απλά συμμετέχων στις εργατικές εξεγέρσεις, Λεχ Βαλέσα, θα απολυθεί από την κατευθυνόμενη από τα Σοβιετικά συμφέροντα εργασία του. Γεγονός που θα τον ωθήσει να σηκώσει πρώτος με τον απλοϊκό, λαϊκό, πλην πύρινο λόγο του, τις ορδές των συναδέλφων του σε μαζική απεργία, δέκα ακριβώς χρόνια μετά την πρώτη πανεργατική διαδήλωση που πνίγηκε στο αίμα.

Κάτω από την ερυθρόλευκη σημαία της Αλληλεγγύης, του συνδικάτου που ο ίδιος ίδρυσε στον πολωνικό βορρά, θα ξεκινήσει αγώνα ενάντια στα συμφέροντα, διεκδικώντας πιο ανθρώπινες αλλά και αποδοτικές συνθήκες για τους εργαζόμενους όλων των κλάδων. Η ρήξη των δεμένων σε μια γροθιά σωματείων με την διοίκηση, θα προκαλέσει κύμα αναρχίας στην χώρα, πολιτική αστάθεια, δυσαρέσκεια στην κραταιά γείτονα και θα αποφέρει ως συνέπεια την άνοδο στην εξουσία των στρατιωτικών του Γιαρουζέλσκι, που για την σωτηρία της πατρίδας τους, θα οδηγήσουν στην εξορία όλους τους υπαίτιους της καταστροφής. Ανάμεσα τους και τον λαοφιλή Λεχ...

Αυτή είναι λίγο έως πολύ η στιγμή που ένας μεροκαματιάρης, χάρη στους αγώνες του για ελευθερία και ισονομία, μεταλλάσσεται από εργατοπατέρας σε εθνικό σύμβολο, διεθνούς απήχησης και βεληνεκούς. Μέσα από τις προσωπικές μαρτυρίες που ο Βαλέσα αφηγείται στην διασημότερη Ευρωπαία ρεπόρτερ του 20ου αιώνα, Οριάνα Φαλάτσι (η εκτόνωση του σεναρίου, που σπάει την έντονη γραμμικότητα, παρεμβάλλοντας αραιά και που την συνέντευξη μεταξύ των αληθινών περιστατικών) γινόμαστε μάρτυρες δραματικών στιγμών που βίωσε ο ασυμβίβαστος ανήρ μέχρι να ανέλθει στο κορυφαίο αξίωμα της χώρας του, ενόσω φυσικά είχε συντριβεί ο υπαρκτός σοσιαλισμός και η Δύση έπαιζε τα δικά της παιχνίδια πάνω στα πρώην ανατολικά και νυν φιλελεύθερα κράτη.

Ότι η - περισσότερο τηλεοπτικού ενδιαφέροντος - ταινία είναι σκηνοθετημένη από ικανό δημιουργό, είναι πασιφανές από τον τρόπο χειρισμού της κάμερας, που κινείται διαρκώς για να αποδώσει κλίμα ντοκιμαντερίστικο και αληθοφανές, σε πλάνα που ματσάρουν επίκαιρα της εποχής, μυθοπλασία και πολωνικό ροκ, με όχι ιδιαίτερα εμπνευσμένο τρόπο. Ο προπαγανδιστής Wajda όμως δεν διαθέτει τον παραμικρό άλλο έλεγχο πάνω στην θεματική του πονήματος του, χάνοντας από νωρίς τα γκέμια του σοβαρού biopic, που καρέ με το καρέ ντύνει τον πομπώδη μουστακαλή, με φτερά και φωτοστέφανο, προβάλλοντας τον σαν τον Άγιο Λέσεκ, προστάτη των καταφρονεμένων και αδυνάτων. Οι τελικές αναφορές στο (γελοίο ως θεσμό) Νομπέλ Ειρήνης και στο παλαμάκι της Αμερικάνικης Γερουσίας, δείχνουν πως το πρότζεκτ πέρα από το προφανές, είχε και στόχο και σκοπό. Φυσικά περί της παταγωδώς αποτυχημένης Προεδρίας Βαλέσα ούτε λόγος να γίνεται...

Για πες: Παρότι το αβαντάζ δεδομένα από τον ρόλο αποσπά ο Robert Wieckiewicz που υποδύεται τον Σολινταρνόσκ, εντούτοις με διαφορά η καλύτερη ερμηνεία ανήκει στην Agnieszka Grochowska που παίζει με ζέση την δυναμική, αλλά και υποχωρητική σύζυγο του Βαλέσα, Ντανούτα, δίνοντας στην βιογραφία την ανθρωπιά που της λείπει, κρατώντας με μελαγχολία το ρολόι και την βέρα του συμβίου της, κάθε φορά που εκείνος καλούνταν στην Ασφάλεια. Και που προσωπικά στις πράξεις της ίσως να διέκρινα και πιο αντάρτικες συμπεριφορές από εκείνες του ανδρός της...

Στις δικές μας αίθουσες? Στις 24 Απριλίου 2014 από την Filmtrade