O Εξαιρετικός Κύριος Λαζάρ
του Philippe Falardeau. Με τους Mohamed Fellag, Sophie Nélisse, Émilien Néron, Danielle Proulx, Brigitte Poupart, Jules Philip
Εκπαιδευτικός, γονιός, άνθρωπος.
του zerVo
Μια από τις πλέον συγκινητικές στιγμές της ζωής μου βίωσα τις προάλλες, όταν συνάντησα κατά τύχη έναν παλιό μου γυμνασιακό δάσκαλο, 25 ολόκληρα χρόνια μετά την τελευταία φορά που τον είδα, απ'όταν είπα και το αντίο στα σχολικά θρανία. Και οι δυο μας κάναμε σαν παλαβοί στην μέση του δρόμου, στην ανάμνηση εκείνων των σαν να ήταν χθες στιγμών, ένιωσα μάλιστα σαν να έχω υπάρξει και ο αγαπημένος του μαθητής, κάτι που είμαι απόλυτα βέβαιος πως ποτέ δεν ήμουν. Ένα συναίσθημα που πιστεύω θα ήταν απίθανο να καταλάβω έφηβος τότε, αντικρίζοντας τον αυστηρό και βλοσυρό κύριο, είτε με την στολή του άτεγκτου εκπαιδευτικού, είτε με το ντύμα του επιθετικού αναπληρωτή γονιού. Και που σήμερα το ένιωσα ολοκληρωτικά, βλέποντας τον με την πραγματική του ιδιότητα, αυτή του ανθρώπου...
Σε πένθος έχει πέσει η μικρή κοινωνία του δημοτικού σχολείου των προαστίων του Μόντρεαλ, εξαιτίας της αναπάντεχης αυτοκτονίας της πιο δημοφιλούς δασκάλας της τάξης, η οποία βρέθηκε απαγχονισμένη μέσα στην ίδια την αίθουσα διδασκαλίας της. Με τους ανήλικους μαθητές να μην μπορούν να ξεπεράσουν το ψυχολογικό σοκ της απώλειας και με την ανάγκη για άμεση πρόσληψη αντικαταστάτη της εκλιπούσας να είναι επιτακτική, η διεύθυνση του εκπαιδευτηρίου θα αναθέσει τις τύχες των δεκάχρονων στον μεσήλικα κύριο Μπασίρ Λαζάρ, μετανάστη από την Αλγερία, με εικοσαετή προϋπηρεσία σε αντίστοιχες θέσεις εκπαιδευτικού στην πατρίδα του. Καθώς από την πρώτη μέρα ανάληψης των καινούργιων του καθηκόντων, θα θελήσει να εφαρμόσει στους ζορισμένους πιτσιρικάδες τις δικές του μεθόδους, τίποτα στην καλοσυνάτη, ευγενική, μα και επιβλητική θωριά του συνάμα, δεν μπορεί να αποκαλύψει την πικρή πραγματικότητα που έχει προσφάτως ζήσει.
Πάνω σε αυτό τον βασικό θεματικό καμβά, η ιστορία θα μπορούσε να εξελιχθεί μονοδιάστατα, ακολουθώντας ένα από τα πιθανά μονοπάτια - διακλαδώσεις που θα επέλεγε ο δημιουργός. Είτε αναλύοντας τον τρόπο που τα δεκάχρονα θα κατάφερναν, με την αρωγή των ειδικών, να αποδιώξουν από τριγύρω τους το φάντασμα της λατρεμένης τους μαντάμ Μαρτίν, είτε επικεντρώνοντας στο δράμα ενός πολιτικού πρόσφυγα, που μπορεί να γλύτωσε σωματικά από τις φλόγες μιας φανατικής φονταμενταλιστικής κοινωνίας, μα ψυχικά έχει κυριολεκτικά συντριβεί, είτε αναδεικνύοντας τις σημαντικές διαφορές στους κανόνες εκμάθησης των νέων, στις σύγχρονες δυτικές και τριτοκοσμικές κοινωνίες. Ο Falardeau, λαμπρό κι ελπιδοφόρο στέλεχος της νέας γενιάς κινηματογραφιστών του γαλλόφωνου Καναδά, επιλέγει να μοιραστεί σε όλες αυτές τις πιθανές κατευθύνσεις, όχι όμως παρακολουθώντας τις ψυχρά και εξ αποστάσεως, μα στήνοντας την κάμερα του κατά τέτοιο τρόπο, σαν να είναι κι εκείνη μέλος του μικρόκοσμου της τετάρτης τάξης του δημοτικού.
Για πες: Λογικό είναι λοιπόν, η καταγραφή των περιστατικών, ρεαλιστική και ζωντανή, να ρουφήξει τον ακριβή ψυχισμό μικρών και μεγάλων και παρόλα τα κενά στην σεναριακή ανάπτυξη, η ματιά του θεατή να μην εστιάσει αποπροσανατολιστικά στο σύνολο, αλλά στο άτομο. Εκεί ακριβώς που γεννιέται και θεριεύει το υγιές μελόδραμα, είτε στα δάκρυα των - όσο περισσότερο συγκεντρώνονται στον σκοπό τους, τόσο πιο σημαντικά αποτελέσματα έχουν - μπόμπιρων, είτε στην καθηλωτική φιγούρα του τύποις ζωντανού φουκαρά Μπασίρ (καταπληκτικός ο πολυτάλαντος Αλγερίνος Fellag, όχι αναλόγως εκφραστικά και τα ανήλικα δίπλα του όμως) που μέσα από την τραγωδία του, βρίσκει σθένος και κουράγιο να κάνει τα παιδιά δικά του, κερδίζοντας την αμφίβολη αρχικά εκτίμηση τους. Και εκεί είναι το μεγάλο στοίχημα του. Να πετύχει την αναγνώριση των μικρών - που ποτέ δεν αντιμετώπισε έτσι, παρά σαν ώριμους ενήλικες - ως κοινός άνθρωπος με ελαττώματα και όχι σαν επιθετικός γυμναστής ψυχών, που δεν λανθάνει ποτέ. Η κατάληξη αισιόδοξη. Μιλάμε για τα αθώα και πλήρους ζωντάνιας μάτια των νηπίων. Για τον Κύριο Λαζάρ - πλέον - έχει ο Θεός...
Πάνω σε αυτό τον βασικό θεματικό καμβά, η ιστορία θα μπορούσε να εξελιχθεί μονοδιάστατα, ακολουθώντας ένα από τα πιθανά μονοπάτια - διακλαδώσεις που θα επέλεγε ο δημιουργός. Είτε αναλύοντας τον τρόπο που τα δεκάχρονα θα κατάφερναν, με την αρωγή των ειδικών, να αποδιώξουν από τριγύρω τους το φάντασμα της λατρεμένης τους μαντάμ Μαρτίν, είτε επικεντρώνοντας στο δράμα ενός πολιτικού πρόσφυγα, που μπορεί να γλύτωσε σωματικά από τις φλόγες μιας φανατικής φονταμενταλιστικής κοινωνίας, μα ψυχικά έχει κυριολεκτικά συντριβεί, είτε αναδεικνύοντας τις σημαντικές διαφορές στους κανόνες εκμάθησης των νέων, στις σύγχρονες δυτικές και τριτοκοσμικές κοινωνίες. Ο Falardeau, λαμπρό κι ελπιδοφόρο στέλεχος της νέας γενιάς κινηματογραφιστών του γαλλόφωνου Καναδά, επιλέγει να μοιραστεί σε όλες αυτές τις πιθανές κατευθύνσεις, όχι όμως παρακολουθώντας τις ψυχρά και εξ αποστάσεως, μα στήνοντας την κάμερα του κατά τέτοιο τρόπο, σαν να είναι κι εκείνη μέλος του μικρόκοσμου της τετάρτης τάξης του δημοτικού.
Για πες: Λογικό είναι λοιπόν, η καταγραφή των περιστατικών, ρεαλιστική και ζωντανή, να ρουφήξει τον ακριβή ψυχισμό μικρών και μεγάλων και παρόλα τα κενά στην σεναριακή ανάπτυξη, η ματιά του θεατή να μην εστιάσει αποπροσανατολιστικά στο σύνολο, αλλά στο άτομο. Εκεί ακριβώς που γεννιέται και θεριεύει το υγιές μελόδραμα, είτε στα δάκρυα των - όσο περισσότερο συγκεντρώνονται στον σκοπό τους, τόσο πιο σημαντικά αποτελέσματα έχουν - μπόμπιρων, είτε στην καθηλωτική φιγούρα του τύποις ζωντανού φουκαρά Μπασίρ (καταπληκτικός ο πολυτάλαντος Αλγερίνος Fellag, όχι αναλόγως εκφραστικά και τα ανήλικα δίπλα του όμως) που μέσα από την τραγωδία του, βρίσκει σθένος και κουράγιο να κάνει τα παιδιά δικά του, κερδίζοντας την αμφίβολη αρχικά εκτίμηση τους. Και εκεί είναι το μεγάλο στοίχημα του. Να πετύχει την αναγνώριση των μικρών - που ποτέ δεν αντιμετώπισε έτσι, παρά σαν ώριμους ενήλικες - ως κοινός άνθρωπος με ελαττώματα και όχι σαν επιθετικός γυμναστής ψυχών, που δεν λανθάνει ποτέ. Η κατάληξη αισιόδοξη. Μιλάμε για τα αθώα και πλήρους ζωντάνιας μάτια των νηπίων. Για τον Κύριο Λαζάρ - πλέον - έχει ο Θεός...
Στις δικές μας αίθουσες? Στις 18 Οκτωβρίου 2012 από την Strada
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Η δική σου κριτική