Movies Ltd

Άκου ανάμνηση τώρα... Πρέπει να είναι καλοκαίρι του 77'. Περίοδος ημι-χούντας που λένε. Όπως καλή ώρα ταξιδεύω σήμερα τα κυριακάτικα πρωινά την μικρή μου κόρη στα σινεμαδάκια μπας και της περάσω το μικρόβιο, έτσι κι η δική μου η μάνα με έπαιρνε μαζί της στην καθημερινή απογευματινή παράσταση στην σκοτεινή αίθουσα. Ο Θίασος, έλεγε η ταμπέλα... Βάρδα μην καταλάβαινα μία από όσα έτρεχαν στο πανί, παιδάκι οκτάχρονο, στριφογυρνούσα στο χαλίκι και χάλαγα την ατμόσφαιρα των θεατών, το διαόλι... Όσο η ιστορία κυλούσε και αυτό το επαναλαμβανόμενο τραγουδάκι του μπουλουκιού έπαιζε στο αρχαίο μεγάφωνο, όλο και μου κολλούσε το ρεφρέν του στο μυαλό. Για καμιά βδομάδα ότι κι αν έκανα ψιθύριζα τον σκοπό του: "Ήρθ'η Γκόλφω, γιάξε μπόρε, να κι ο Τάσος, γιάξε μπόρε..." Έκανα και το χορευτικό θυμάμαι, μπορεί και να παρακαλούσα να μου αγοράσουν και την στολή του τσολιά. Και κοιτούσαν με μισό μάτι οι μπασκίνες από μακριά το κουτό πιτσιρίκι. Το τραγουδάει η Κοταμανίδου έλεγα ο παπαγάλος, είναι και του κόμματος. Δαγκωματιά στα χείλη η μάνα... Τρεις - και βάλε - δεκαετίες μετά, κοιτάζοντας πίσω καταλαβαίνω πως αυτό το τραγουδάκι αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι του σάουντρακ μιας ζωής. Για σάουντρακ της ιστορίας της πατρίδας το προόριζε ο σκηνοθέτης, μαζί με τον εμπνευστή Λουκιανό, που να ήξερε πως θα την έβρισκε από έναν αεικίνητο μπόμπιρα...

Απλά και μόνο χάρη σε αυτή την πρώτη, παιδιάστικη μου εμπειρία με ταινία του Αγγελόπουλου, ένιωθα δέος κάθε φορά που περνούσα το κατώφλι του σινεμά για να παρακολουθήσω έργο του. Μέχρι την ενηλικίωση, δεν το κρύβω, πως σχεδόν πάντα ανέμενα κάποια στιγμή να πεταχτεί από μια γωνιά του κάδρου η συντροφιά και να το ξαναρίξει στο συρτό δημοτικό κι όταν αυτό δεν συνέβαινε, με ενοχλούσε κάπου μέσα μου. Έφτασε η Αλλαγή, εδραιώθηκε, μαζί της άλλαξε και η στάση των πιο φιλελεύθερων Μέσων προς τις δημιουργίες του. Οι παλαιότερες εξ αυτών πέρασαν και στην μικρή οθόνη και οι πιο πολλοί γνωρίστηκαν με το πασίγνωστο πια ύφος του, που δεν άλλαξε ρούπι, από την πρώτη φορά που έδωσε κλώτσο στο καρούλι της κάμερας να ρολάρει. Μέρες του 36, Αναπαράσταση, Μεγαλέξανδρος... Εποχές που στην τσέπη δεν υπήρχε φράγκο για να γυρίσεις φιλμ, μα στον νου η έμπνευση περίσσευε για καμιά δεκαριά ταινίες ακόμη. Η ζωή - που λένε - κύκλους κάνει. Κάπου εκεί είμαστε και πάλι. Γι αυτό ψηλώνουμε καλλιτεχνικά...

Στα 84 βγαίνει το Ταξίδι Στα Κύθηρα... "Το καράβι στο λιμάνι θα φανεί θαλασσινό πουλί στα όνειρα μας" αναγνωρίζεται ακόμη κι από τον τελευταίο Έλληνα ακροατή - του αποκαλούμενου έντεχνου - ως η πενιά της χρονιάς. Ακουγόταν λέγανε, στην ταινία εκεινού που δείχνει για καμιά ώρα ακίνητους να ατενίζουν την λιμνοθάλασσα. Πόλεμος! Οι λίγοι υπέρμαχοι της εικονοκλαστικής ποίησης, ύφος που ουδέποτε πρόδωσε ο Αγγελόπουλος, έρχονται σε ρήξη με τους νοσταλγούς της εποχής του Φίνου και του Καραγιάννη. Σημαία της υποστήριξης η διεθνής αναγνώριση. Βασικό επιχείρημα στα χέρια των αντιπάλων? Τα υπερβολικά λιγότερα εισιτήρια που κόβει ο Μελισσοκόμος, το Τοπίο στην Ομίχλη, ο Πελαργός, από τις φαρσοκωμωδίες της εποχής. Ουδείς προφήτης στον τόπο του. Μα δεν έχω δει και πολλούς από δαύτους να αναγνωρίζονται στην ώρα τους. Γιατί είτε το πιστεύει κανείς είτε όχι, προφητείες σαν κι εκείνες που πέρασε ο ποιητής των εικόνων μέσα από τα πλάνα του, για την εξέλιξη αυτής της ρημάδας της Ψωροκώσταινας, δεν πέτυχε άλλος κανείς. Κι η ειρωνεία? Οι περισσότεροι αντίμαχοι, με την γνώριμη μέθοδο της κωλοτούμπας θα εξυμνήσουν τον Theo Angelopoulos (πια) όταν εκείνος επιστρέψει Φοινικοφόρος από τις Κάννες. Μέγας! Τρανός! Ανεπανάληπτος!

Έχω την εντύπωση πως όσα δεν κατόρθωσε να περάσει στο ευρύ κοινό ο Αγγελόπουλος μέσα από τα πονήματα του, μάλλον το έχει καταφέρει μέσα από την πορεία του καλλιτεχνικού του βίου. Για τον σινεφίλ δεν χρειάζεται να κάνουμε λόγο, αναγνωρίζει εκ προοιμίου πως το επίπεδο είναι τόσο ψηλό, ψηλότερο κι από τον Όλυμπο. Με τον άλλο, τον αδιάφορο, που ξέρει πως απέναντι του υπάρχει κάτι το μεγαλειώδες, μα δεν κατανοεί τη σημασία της στιγμής, όμως, πρέπει κάτι να γίνει. Με το αναπάντεχο - όσο και δραματικό - φευγιό του στις άλλες πολιτείες, ο πλέον αναγνωρισμένος των εγχώριων σκηνοθετών, ελπίζω να δώσει λαβή σε όσους (πολλούς) μέχρι πρότινος δεν έδιναν δεκάρα για να εξηγήσουν τις έννοιες του, να μπουν σε έναν μικρό κόπο να το κάνουν. Έτσι, σαν φόρο τιμής στον μεγάλο Έλληνα, που άφησε πίσω του κληρονομιά, πάνω στην οποία μπορεί να κτιστεί ένα ολόκληρο κινηματογραφικό μέλλον. Που με τις καινούργιες, ανανεωτικές όσο και ξεσηκωτικές εικόνες του, θα δώσει στον σκυθρωπό από τα βάρη πολίτη το πυγμή και κουράγιο να ορθώσει ανάστημα, να πολεμήσει, να ολοκληρώσει το μετέωρο βήμα του. Γι αυτό και μόνο το λόγο το ευχαριστώ από όλους προς τον δάσκαλο είναι μικρό, πολύ μικρό. Καλό του ταξίδι...