Movies Ltd

Συναίσθημα Ανάστασης. Χαρμόσυνο, ελπιδοφόρο, αισιόδοξο. Είναι δυνατόν μετά από ένα τόσο πικρά δραματικό, τραγικό φινάλε, η ψυχή να μην έχει μαυρίσει από την συμφορά, που συνάντησε την φράξια των ιερωμένων, αλλά να νιώθει άσπιλη και αμόλυντη, πανέτοιμη να πετάξει, λες και πέρασε μόλις την διαδικασία της Κάθαρσης? Μα αυτός ακριβώς είναι ο σκοπός του Des Hommes Et Des Dieux. Όχι να εστιάσει αυτοσκοπικά στο συμβάν, που εξ αρχής είναι γνώριμο στον θεατή. Μα να αναδείξει το νόημα του, την σημασία της θυσίας κάποιων απλών, απλούστατων ανθρώπων, που δεν επελέγησαν για το λειτούργημα τους από καμία Αρχιεπισκοπή, αλλά εθελοντικά έταξαν εαυτόν στην υπηρεσία της Υπέρτατης δύναμης. Πρόσεξε, όχι της εκκλησιαστικής με την στενή έννοια. Εκεί θα υπήρχε το λάθος, η παγίδα. Αλλά της μίας και μοναδικής, που κρύβεται στον νου οποιασδήποτε οντότητας, σε οποιονδήποτε κόσμο.

Απομονωμένη από τον πολιτισμό, στις παρυφές του Βορειοαφρικανικού Άτλαντα, βρίσκεται η Μονή των Τραπιστών. Οι καλόγεροι που συνθέτουν την ολιγομελή κοινωνία της, εκτός από τις εργασίες που τους αποφέρουν τα προς το ζην, συνυπάρχουν αρμονικά με τους πάμφτωχους κατοίκους του κοντινού χωριού, φροντίζοντας, με τα λιγοστά εφόδια τους να καλύπτουν τις ανάγκες τους. Με τον τρόπο αυτό κτίζεται ο χαρακτήρας της ομάδας, στο πρώτο μισό του έργου. Προσευχή και εργασία, μια ιδιότυπη ελευθερία κάτω από τον καυτό Αλγερινό ήλιο, που ενθουσιάζει τους καλόγερους, δίνοντας τους την εντύπωση πως βιώνουν τον παράδεισο. Λιτή καθημερινότητα, που για τον γιατρό σημαίνει φροντίδα των ασθενών χωρικών, για τον κηπουρό έλεγχος των καλλιεργειών, για τον ορισμένο τους ηγέτη, λήψη κάποιων ήσσονος σημασίας αποφάσεων. Σε μια χρονιά δύσκολη όπως το 1996, που η χώρα βρίσκεται κάτω από κατάσταση εμφυλίου πολέμου, τα προβλήματα δεν θα αργήσουν να διαφανούν. Ειδικά όταν καταφτάσει η πληροφορία πως οι αντάρτες, πλησιάζουν ολοένα και πιο κοντά στο μοναστήρι, με συνέπεια να απειλείται η ζωή των κατοίκων του.

Το δίλημμα που θα κληθούν να απαντήσουν οι μοναχοί, φαντάζει με μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα: Ή αναχωρείτε οικειοθελώς για την Γαλλία ή δέχεστε την προστασία του "δημοκρατικού" στρατού. Η δεύτερη λύση απορρίπτεται δίχως σκέψη. Πως θα μπορούσε να συνυπάρξει το σύμβολο της πίστης με την κάννη του όπλου? Ο πρώιμος φόβος ωθεί περισσότερο στην επιλογή της αποχώρησης. Σε αυτό το σημείο όμως, ένας προς έναν οι κληρικοί, θα υποβάλλουν εαυτόν σε συνεχή ερωτηματολόγια, γύρω από την ηθική υπόσταση της φυγής. Αργά ή γρήγορα, μέσω παραινέσεων και συζητήσεων, με κορύφωση τον τελικό μυστικό δείπνο της οριστικής απόφασης, η ιδέα της εγκατάλειψης της Τιμπιρίνης, θα γίνει συνώνυμη της απάρνησης των ενάρετων ιδεών τους, του αποχαιρετισμού στο έργο που έχουν μέχρι στιγμής διαπράξει και του οριστικού κλεισίματος της πόρτας στο μέλλον, που έχουν τόσα να προσφέρουν, με οποιονδήποτε τρόπο. Και οι ανάσες των φανατισμένων ενόπλων ακούγονται ολοένα και πιο κοντινές.

Η πραγματική ιστορία που πάνω της δομήθηκε το σενάριο του Ενώπιον Θεών και Ανθρώπων, είχε συγκλονίσει με την αγριότητα του τρόπου που βασανίστηκαν και θανατώθηκαν οι καθολικοί ιερείς την διεθνή κοινή γνώμη. Ο σκηνοθέτης Xavier Beauvois, παίρνει σαν αφορμή το θλιβερό γεγονός, όχι για να προσφέρει μια ταινία που υποστηρίζει μια επιμέρους θρησκευτική άποψη, ούτε που θα ισορροπήσει πάνω στην λεπτή γραμμή που από την μια πλευρά της στέκονται οι πολιτισμένοι χριστιανοί και από την άλλη οι εξτρεμιστές μουσουλμάνοι. Ορίζοντας σαν άξονα της ιδεολογίας της τον πατέρα Κριστιάν, έναν άριστο μελετητή των ιερών βιβλίων, κάνει ξεκάθαρο πως οι έννοιες της αγάπης, της αλληλεγγύης και της φιλίας δεν υπάρχουν μόνο στην Αγία Γραφή, ενώ απουσιάζουν από το Κοράνι. Απλώς είναι οι ίδιοι οι μεταφραστές των κειμένων εκείνοι που έχουν σκορπίσει τον φανατισμό στο Ποίμνιο τους, μετατρέποντας τους πιστούς σε ωρολογιακές βόμβες, που αργά ή γρήγορα θα εκραγούν. Η θυσία των Επτά, που φέρνει αμέσως στο μυαλό την μέγιστη του Θεανθρώπου, σκοπό έχει να φέρει κοντά τους συνανθρώπους, άσχετα σε ποιον Γιαραμπή πιστεύουν, εστιάζοντας στα αμέτρητα κοινά και όχι στις μηδαμινές διαφορές των θρησκειών τους. Με την προσδοκία της Ανάστασης, ημέρα που όλοι αγκαλιασμένοι θα είναι ένα, οι αμνοί οδηγήθηκαν στην θυσία. Γι αυτό το μήνυμα είναι αισιόδοξο και σε ευφραίνει, αντί όπως θα έπρεπε να σε στενοχωρεί για την απώλεια...

Για πες: Πέρα από την φιλοσοφία του σεναρίου που με συνεπήρε, δίνοντας μου την δυνατότητα να αναλύω εικόνες και λέξεις για μέρες, πρέπει να παραδεχτώ πως και καλλιτεχνικά το Des Hommes Et Des Dieux είναι φτιαγμένο με εξαιρετικά προσεκτικό τρόπο. Πέρα από τα κύρια ερμηνευτικά υλικά - άπαντες οι πρωταγωνιστές, διάσημοι όπως ο Wilson και ο Lonsdale και άσημοι, λειτουργούς ως σάρκα μία, προς όφελος του ομαδικού πνεύματος - και την αριστοτεχνική φωτογραφία της αφρικανικής υπαίθρου, ο δημιουργός επέλεξε την αφαίρεση και την συμμετρία σαν βασικά χαρακτηριστικά της γραφίδας του. Δίνοντας σου να καταλάβεις από την μια μεριά την αναγκαιότητα απόρριψης των περιττών παχυλών - και πολλές φορές, αναίτια πολεμοχαρών - λόγων των ευτραφών ρασοφόρων και από την άλλη τις ίσες, τις ολόιδιες αποστάσεις που απέχει κανείς από την αλήθεια. Το ερώτημα είναι αν και πόσο μπορεί να το κατανοήσει αυτό κανείς, δίχως σε κανένα σημείο να αποκοπεί από την Ιερά Παράδοση και να οδηγηθεί στην αποκήρυξη της Πίστης. Με φωτεινό αστέρι την δράση Οσίων Σιστερσιανών η απάντηση φαντάζει πολύ πιο απλή από όσο δύσκολη φαντάζει...