Η Πόλη της Ζωής και του Θανάτου
του Lu Chuan. Με τους Liu Ye, Gao Yuanyuan, Hideo Nakaizumi, Fan Wei, Jiang Yiyan
Ολοκαύτωμα 2
του zerVo
Είμαι από εκείνους που υποστηρίζουν με φανατισμό το γνωμικό που λέει πως όταν σαν λαός ξεχνάς το παρελθόν σου - ιδίως το πικρό, λυπηρό και πλημμυρισμένο στο αίμα - είναι ζήτημα χρόνου να χάσεις την εθνική σου ταυτότητα. Τρανό παράδειγμα οι Εβραίοι, που όχι απλά το λησμόνησαν, αλλά το διαλάλησαν κιόλας, κερδίζοντας την ομόφωνη διεθνή συμπάθεια, για όσα υπέστησαν κατά την διάρκεια του Μεγάλου Πολέμου, από τους διωγμούς των Ναζί. Ακριβώς την ίδια πεπατημένη των Ισραηλιτών, ακολουθούν εσχάτως και οι Κινέζοι, που κατόπιν της μέσα από αμέτρητες επικές δημιουργίες, αναπαράστασης της ιστορικής περιόδου των τριών Βασιλείων της αχανούς χώρας, πήραν το ρίσκο να κάνουν ευρέως γνωστό το δικό τους Ολοκαύτωμα, που έζησαν κατά την διάρκεια του Δεύτερου Σινοϊαπωνικού πολέμου. Προπαγάνδα μπορεί να σκεφτεί κανείς? Πιθανό, αν και ιδιαίτερα θεμιτό, προκειμένου οι παθόντες να αποσπάσουν τα θετικά συναισθήματα όλων όσων παρακολουθήσουν την Πόλη της Ζωής και του Θανάτου. Δυστυχώς ή ευτυχώς όμως, αν νοερά αλλάξεις τις αμφίπλευρα σχιστομάτικες φιγούρες και μετατρέψεις τα ονόματα, μπορείς εύκολα να αναγνωρίσεις τραγικές ιστορίες, που έλαβαν χώρα κατά τη διάρκεια της κατοχής της Ελλάδας από τη Γερμανική μπότα. Οι Κινέζοι κάνουν το μνημόσυνο των θυμάτων τους μέσα από το Nanjing ! Nanjing! Εμείς έχουμε γι αυτό το I Love Karditsa...
1937. Τέσσερις μόλις ημέρες χρειάστηκε ο Αυτοκρατορικός Στρατός των Ιαπώνων, για να καταλάβει την πρωτεύουσα της Κίνας Νανκίν. Τα γεγονότα που θα ακολουθήσουν την κατάληψη, ξεπερνούν τα όρια της γενοκτονίας. Οι αριθμοί μιλούν από μόνοι τους: Περισσότεροι από 300.000 άμαχοι υπέκυψαν στη βαρβαρότητα των στρατευμάτων κατοχής, περίπου 100.000 γυναίκες βιάστηκαν και εξευτελίστηκαν προς τέρψη των πεινασμένων στρατιωτών. Είναι ένα θέμα ταμπού, που βασανίζει εδώ και εβδομήντα περίπου χρόνια τις σχέσεις των δύο γειτονικών χωρών, που ακόμη και σήμερα προκαλεί αναταραχές, αν κρίνω από την αντίδραση μεγάλης μάζας σύγχρονων Κινέζων, στην παρουσία του Γιαπωνέζου λοχία, που επέδειξε σε όχι λίγες στιγμές του έργου, τον ουμανιστικό του χαρακτήρα. Να σημειώσω πως για την θηριωδία, η επίσημη χώρα του Ανατέλλοντος Ήλιου, ουδέποτε ζήτησε διεθνώς συγνώμη...
Το βασικό χαρακτηριστικό του φιλμ, είναι η απεικόνιση των δραματικών περιστατικών, σε όλο το εύρος της σκληρότητας τους. Δημόσια κρεμασμένοι και αποκεφαλισμένοι, ομαδικές εκτελέσεις, εκπαραθυρώσεις, βιασμοί, αυτοσχέδια κρεματόρια και τάφοι ζωντανών, που από πάνω τους οι φαντάροι χοροπηδούν, μέσα σε πλήρη ευφορία. Η παράνοια του πολέμου σε όλο της το μεγαλείο. Η σφαγή της Νανκίν όμως δεν είναι αποτέλεσμα μιας μάχης μεταξύ ενόπλων. Είναι ο κατακερματισμός του ανήμπορου, από αυτόν που την ίδια στιγμή διαθέτει και το πιστόλι και το γιαταγάνι. Για να αφηγηθεί την τραγωδία με τον τρόπο του, ο σκηνοθέτης Lu Chuan, κάνει το αυτονόητο. Εστιάζει στις ανθρώπινες ιστορίες, κατά βάση πραγματικές, ακολουθώντας μια σπονδυλωτή υφή, που ξεκινά από την τελευταία απελπισμένη αντίδραση των άτακτων μαχητών και ολοκληρώνεται με την αισιόδοξη εικόνα ενός δεκάχρονου Κινέζου. Του παιδιού που λειτουργεί σαν συνδετικός κρίκος, ανάμεσα στα επιμέρους κεφάλαια που χωρίζεται το σενάριο και έχουν σαν πρωταγωνιστές έναν θαραλλέο αξιωματικό, μια ηρωική δασκάλα, έναν Γερμανό επιχειρηματία (ο γνωστός Τζον Ράμπε, που επιχείρησε να σώσει από την σφαγή αρκετούς κυνηγημένους), έναν φοβισμένο οικογενειάρχη, που δεν θα διστάσει να γίνει δοσίλογος, προκειμένου να σώσει τη φαμίλια του, τον Λοχία Καντοκάβα, τέλος, που νιώθει ντροπή, για τις φονικές ασχήμιες των συμπατριωτών του.
Για πες: Η σκηνοθεσία του Lu, αριστοτεχνική και μελετημένη μέχρι την τελευταία πινελιά, εκμεταλλεύεται στο έπακρο, όλες τις συνιστώσες βοήθειες των συνεργατών του. Από την ασπρόμαυρη φωτογραφία, επιτυχημένη κόπια της Spielbergικής ιδέας στην δική του απεικόνιση του Ολοκαυτώματος, στην καθηλωτικά δραματική μουσική επένδυση και από τα συγκλονιστικά ερειπιώδη σκηνικά της Νανκίνας, που φέρνουν στο νου το άριστο στήσιμο των ντεκόρ του Polanski στον Πιανίστα, στην εξαιρετική παρουσία ακόμη και του τελευταίου κομπάρσου. Το αποτέλεσμα αν και σου δένει κόμπο το στομάχι, λόγω των όσων απεικονίζει, είναι δοσμένο κατά τέτοιο εξαίσιο τρόπο, σαν να μελετάς ένα πολυσέλιδο τόμο, που περιγράφει με λεπτομέρεια τα λυπηρά περιστατικά. Τα νοήματα που πηγάζουν από το City Of Life And Death, δεν έχουν να κάνουν τόσο με την βαναυσότητα του πολέμου, αλλά σκοπό τους έχουν να επιδείξουν τα όρια που μπορεί να φτάσει η απανθρωπιά. Το φιλμ, δίνοντας σημασία και στην παραμικρή λεπτομέρεια, εικαστικά και σεναριακά, μπορεί να σταθεί επάξια πλάι στη Λίστα του Σίντλερ, που σχημάτισε τον μπούσουλα της εξέλιξης του. Και αυτό είναι τιμή για έναν δημιουργό, που δεν διαθέτει τις δυνατότητες που προσφέρει η χολιγουντιανή μηχανή και κατάφερε να αποδώσει το πλήρες συναίσθημα της εθνικής παλινωδίας. Όσο για τη δική μας την Νανκίν, είτε λέγεται Κομμένο, είτε Καλάβρυτα, δεν νομίζω εμείς οι Έλληνες να χρειαζόμαστε για να την απεικονίσει κανέναν Κινέζο. Μας αρκεί που τον κάνουμε...
1937. Τέσσερις μόλις ημέρες χρειάστηκε ο Αυτοκρατορικός Στρατός των Ιαπώνων, για να καταλάβει την πρωτεύουσα της Κίνας Νανκίν. Τα γεγονότα που θα ακολουθήσουν την κατάληψη, ξεπερνούν τα όρια της γενοκτονίας. Οι αριθμοί μιλούν από μόνοι τους: Περισσότεροι από 300.000 άμαχοι υπέκυψαν στη βαρβαρότητα των στρατευμάτων κατοχής, περίπου 100.000 γυναίκες βιάστηκαν και εξευτελίστηκαν προς τέρψη των πεινασμένων στρατιωτών. Είναι ένα θέμα ταμπού, που βασανίζει εδώ και εβδομήντα περίπου χρόνια τις σχέσεις των δύο γειτονικών χωρών, που ακόμη και σήμερα προκαλεί αναταραχές, αν κρίνω από την αντίδραση μεγάλης μάζας σύγχρονων Κινέζων, στην παρουσία του Γιαπωνέζου λοχία, που επέδειξε σε όχι λίγες στιγμές του έργου, τον ουμανιστικό του χαρακτήρα. Να σημειώσω πως για την θηριωδία, η επίσημη χώρα του Ανατέλλοντος Ήλιου, ουδέποτε ζήτησε διεθνώς συγνώμη...
Το βασικό χαρακτηριστικό του φιλμ, είναι η απεικόνιση των δραματικών περιστατικών, σε όλο το εύρος της σκληρότητας τους. Δημόσια κρεμασμένοι και αποκεφαλισμένοι, ομαδικές εκτελέσεις, εκπαραθυρώσεις, βιασμοί, αυτοσχέδια κρεματόρια και τάφοι ζωντανών, που από πάνω τους οι φαντάροι χοροπηδούν, μέσα σε πλήρη ευφορία. Η παράνοια του πολέμου σε όλο της το μεγαλείο. Η σφαγή της Νανκίν όμως δεν είναι αποτέλεσμα μιας μάχης μεταξύ ενόπλων. Είναι ο κατακερματισμός του ανήμπορου, από αυτόν που την ίδια στιγμή διαθέτει και το πιστόλι και το γιαταγάνι. Για να αφηγηθεί την τραγωδία με τον τρόπο του, ο σκηνοθέτης Lu Chuan, κάνει το αυτονόητο. Εστιάζει στις ανθρώπινες ιστορίες, κατά βάση πραγματικές, ακολουθώντας μια σπονδυλωτή υφή, που ξεκινά από την τελευταία απελπισμένη αντίδραση των άτακτων μαχητών και ολοκληρώνεται με την αισιόδοξη εικόνα ενός δεκάχρονου Κινέζου. Του παιδιού που λειτουργεί σαν συνδετικός κρίκος, ανάμεσα στα επιμέρους κεφάλαια που χωρίζεται το σενάριο και έχουν σαν πρωταγωνιστές έναν θαραλλέο αξιωματικό, μια ηρωική δασκάλα, έναν Γερμανό επιχειρηματία (ο γνωστός Τζον Ράμπε, που επιχείρησε να σώσει από την σφαγή αρκετούς κυνηγημένους), έναν φοβισμένο οικογενειάρχη, που δεν θα διστάσει να γίνει δοσίλογος, προκειμένου να σώσει τη φαμίλια του, τον Λοχία Καντοκάβα, τέλος, που νιώθει ντροπή, για τις φονικές ασχήμιες των συμπατριωτών του.
Για πες: Η σκηνοθεσία του Lu, αριστοτεχνική και μελετημένη μέχρι την τελευταία πινελιά, εκμεταλλεύεται στο έπακρο, όλες τις συνιστώσες βοήθειες των συνεργατών του. Από την ασπρόμαυρη φωτογραφία, επιτυχημένη κόπια της Spielbergικής ιδέας στην δική του απεικόνιση του Ολοκαυτώματος, στην καθηλωτικά δραματική μουσική επένδυση και από τα συγκλονιστικά ερειπιώδη σκηνικά της Νανκίνας, που φέρνουν στο νου το άριστο στήσιμο των ντεκόρ του Polanski στον Πιανίστα, στην εξαιρετική παρουσία ακόμη και του τελευταίου κομπάρσου. Το αποτέλεσμα αν και σου δένει κόμπο το στομάχι, λόγω των όσων απεικονίζει, είναι δοσμένο κατά τέτοιο εξαίσιο τρόπο, σαν να μελετάς ένα πολυσέλιδο τόμο, που περιγράφει με λεπτομέρεια τα λυπηρά περιστατικά. Τα νοήματα που πηγάζουν από το City Of Life And Death, δεν έχουν να κάνουν τόσο με την βαναυσότητα του πολέμου, αλλά σκοπό τους έχουν να επιδείξουν τα όρια που μπορεί να φτάσει η απανθρωπιά. Το φιλμ, δίνοντας σημασία και στην παραμικρή λεπτομέρεια, εικαστικά και σεναριακά, μπορεί να σταθεί επάξια πλάι στη Λίστα του Σίντλερ, που σχημάτισε τον μπούσουλα της εξέλιξης του. Και αυτό είναι τιμή για έναν δημιουργό, που δεν διαθέτει τις δυνατότητες που προσφέρει η χολιγουντιανή μηχανή και κατάφερε να αποδώσει το πλήρες συναίσθημα της εθνικής παλινωδίας. Όσο για τη δική μας την Νανκίν, είτε λέγεται Κομμένο, είτε Καλάβρυτα, δεν νομίζω εμείς οι Έλληνες να χρειαζόμαστε για να την απεικονίσει κανέναν Κινέζο. Μας αρκεί που τον κάνουμε...
Στις αίθουσες 28 Ιανουαρίου από την Nutopia
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Η δική σου κριτική