Movies Ltd

του zerVo (@moviesltd)

Αποκλήθηκε από την κοινή γνώμη ως Granny Spy, καθώς συνελήφθη από τις διωκτικές αρχές σε ηλικία 87 (!) ετών, εποχή που το όνομα της καταγράφηκε σε απομνημονεύματα Ρώσου πράκτορα, ως ένα από τα πλέον ενεργά στην διακίνηση εμπιστευτικών, έως και άκρως απορρήτων εγγράφων, κατά την διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου. Στην πραγματικότητα η ίδια η KGB, αναγνώρισε την Λετονικής καταγωγής Melita Stedman Norwood, ως την πλέον χρήσιμη Βρετανίδα κατάσκοπο στα χρονικά της, αλλά και την πιο μακροχρόνια ενεργή στην Γηραιά Αλβιόνα. Στην αληθινή υπόθεση της γυναίκας που επί 3 και πλέον δεναετίες τροφοδοτούσε με κρίσιμες και χρήσιμες πληροφορίες το Ανατολικό μπλοκ, στηρίζεται το φιλμ Η Κόκκινη Τζόαν (Red Joan). Που εντέλει αποδεικνύεται πολύ λίγο, μπροστά στις σχετικά υψηλές προσδοκίες που γέννησε...

Ένα μουντό απόγευμα του 1999 ήταν, όταν η γηραιά Κυρία Τζόαν Στάνλει, συνελήφθη στον κήπο του σπιτιού της στο Λονδίνο από τις υπηρεσίες ασφαλείας και οδηγήθηκε στην κεντρική διεύθυνση, προκειμένου να δώσει την απολογία της, κατηγορούμενη για κατασκοπεία, από τον καιρό που νεαρό κορίτσι σπούδαζε στο Πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ. Εκεί που βρέθηκε, αθώο κορίτσι, την περίοδο του Μεσοπολέμου, έχοντας στόχο να εξελιχθεί σε σπουδαία επιστήμονα, με ειδίκευση στον τομέα της Φυσικής. Παρότι απόμακρη και δίχως παρέες, προσηλωμένη αποκλειστικά και μόνο στις σπουδές της, η Τζόαν σύντομα θα παρασυρθεί από την γοητευτικά παρορμητική συμφοιτήτρια της Σόνυα και θα εισχωρήσει σε μια ομάδα φιλοκομουνιστικών πολιτικών αντιλήψεων και ιδεών, αποτελούμενη από άτομα προερχόμενα κατά κύριο λόγο από την μακρινή Σοβιετική Ένωση.

Μια φράξια νεανική, που θα σταθεί αφορμή να γνωρίσει τον όμορφο Λέο, εξάδελφο της κολλητής της, τον οποίο σύντομα θα ερωτευτεί χάρη στον ένθερμο, μαχητικό και απρόβλεπτο χαρακτήρα του. Ανατροπή συμπεριφοράς, που θα κατανοήσει γοργά, καθώς εκείνος θα αφήσει μονομιάς πίσω την αγάπη τους, για να μετοικήσει στον Καναδά. Χώρα που θα στεγάσει με την έκρηξη του πολέμου, τα επιστημονικά όνειρα και της Τζόαν, που αγκαζέ με τον μέντορα της και επιβλέποντα το πρόγραμμα της διάσπασης του ατόμου για την Βρετανική Κυβέρνηση, καθηγητή Μαξ, θα συνεργαστεί με το αντίστοιχο επιτελείο των Αμερικάνων συμμάχων. Με κύριο σκοπό, τον ταχύτατο σχεδιασμό της πολυπόθητης ατομικής βόμβας, που θα δώσει αυτόματα το πάνω χέρι στους Allies ενάντια στις ορέξεις των Ναζί.

Μόνο που για την χαμηλοβλεπούσα, άρα και ελάχιστα υποκινούσα τις υποψίες της αντικατασκοπείας, δεσπινοίδα, σύμμαχος θεωρείται και η Σοβιετική Ένωση, που σταθερά βρίσκεται ένα βήμα πίσω σε ευρήματα, πάνω στο πυρηνικό πλάνο. Και με αφορμή τις σχέσεις της με τους παλιούς συντρόφους - και έρωτες - δεν θα διστάσει να μοιράσει απόρρητα σχέδια από την κατασκευή του υπερόπλου, εκτιμώντας πως έτσι θα διατηρηθεί η δυναμική ισορροπία μεταξύ των υπερδυνάμεων. Όχι και 100 τοις εκατό πειστική η δικαιολογία δηλαδή που προέβαλλε η Κόκκινη Τζόαν, για να αποτινάξει από πάνω της το προσωπείο του προδότη και να μοιάσει με το ακριβώς αντίθετο, ο υπερήρωας, που φρόντισε άπαντες οι ισχυροί να έχουν ταυτόχρονα στα χέρια τους και από μία φονική βόμβα. Είτε την χρησιμοποιήσουν, όπως έπραξαν ήδη οι Γιάνκηδες, με εκατοντάδες χιλιάδες θύματα στην Ιαπωνία, κάτι που προκάλεσε την απέχθεια και την αποστροφή της φιλόδοξης ερευνήτριας, είτε όχι. Την πιστεύετε?

Εγώ πάλι όχι! Για να είμαι απόλυτα ειλικρινής, δεν με νοιάζει κιόλας η αντίδραση της. Συνήθως σε τέτοιες περιπτώσεις οι απαντήσεις είναι δύο. Ή το διέπραξα υπερήφανος το σφάλμα, γιατί μου κεφάρει ο Στάλιν και το Κρεμλίνο και είμαι σοσιαλίστρια μέχρι το μεδούλι ή δεν έχω κάνει τίποτα απολύτως και ψάξτε να βρείτε τον ένοχο. Μας προέκυψε ανθρωπίστρια, το κοριτσάκι, που η ζωή του όλη ήταν οι μακροσκελείς τύποι στον μαυροπίνακα. Και που στις συγκεντρώσεις του κόμματος, χασμουριόταν ή παρατηρούσε μόνο τις κινήσεις του παρτιζάνου μορφονιού Λέο. Συγχωρείστε με, Κύριοι Πράκτορες, αλλά δεν θα μπορούσα να προβλέψω το 1940, πως είκοσι χρόνια μετά, οι εξ Ανατολών Κόκκινοι, θα εξελίσσονταν χειρότεροι οχτροί από τον Χίτλερ. Δεν είναι σοβαρά πράγματα αυτά...

Για όποιον λοιπόν είχε κατά νου πως θα παρακολουθήσει μια εναλλακτική κινηματογραφική υπόθεση Enigma, να τον προϊδεάσω πως δεν είναι ακριβώς έτσι τα πράγματα. Το μοναδικό κοινό στοιχείο των δύο πολεμικού σκηνικού, κατασκοπικής προέκτασης έργων, είναι πως αμφότερα αποτελούν εγγλέζικες παραγωγές, άρα σκίζουν στον τομέα της καλλιτεχνικής διεύθυνσης και της ολόσωστης αναπαράστασης της εποχής. Το Red Joan, όμως, ξεφεύγει υπερβολικά νωρίς από την ράγα του θρίλερ, ασχολούμενο διαρκώς με τους αγαπητικούς της κοπελιάς, καταλήγοντας έτσι ως ένα άρρυθμο, σε παρατώ, με παρατάς, Άρλεκιν, που εστιάζει στο πάθος και τις ιδρωμένες από λαγνεία αγκαλιές, παρά στο ανατριχιαστικό σασπένς, μην τυχόν και αποκαλυφθεί ποτέ η πραγματική ταυτότητα της double agent.

Επιλογή του σκηνοθέτη Trevor Nunn, είναι το θέμα του να αναπτυχθεί σε δύο διαφορετικές χρονικές γραμμές. Στο σήμερα (δηλαδή το 1999) και στο χθες, μοιράζοντας πλήρως ανισομερώς - λογικό - την χρονική διάρκεια σε κάθε ντάνα. Στο παρόν, η μορφή της μυθικής Judi Dench, αναπαριστά την εικόνα της ηλικιωμένης Στάνλει, ρόλος που στα μικράτα της ανήκει στο κούκλινο αστεράκι με το όνομα Sophie Cookson. Κατ ουσίαν η Ντάμα λειτουργεί με την αξιοσέβαστη θωριά της, ως το λίγων δευτερολέπτων στέρεο γεφυράκι που ενώνει τις δεκαπεντάλεπτες περίπου σκηνές του παρελθόντος, έχοντας όμως την τιμή να λέει την πρώτη και την τελευταία ατάκα της ταινίας. Όπως συμβαίνει συνήθως πάντως, τα διαρκή αυτά φλασμπάκς, δεν καταστρέφουν το τέμπο με τις παρεμβολές τους, πολύ απλά γιατί δεν υφίσταται ένα σταθερά αυξανόμενο μπιτ στην αφήγηση. Παρά μόνο μια καθησυχαστική νηνεμία, καθεστώς ανάρμοστο για έργο με διπλούς πράκτορες, αυτομολήσεις και μηχανορραφίες, που το πιο πιθανό είναι να νανουρίσει, μέχρι αποκοιμήσεως την πλατεία, παρά να της ανεβάσει τους αγωνιώδεις παλμούς της περιπέτειας.