Κορίτσι
του Lukas Dhont. Με τους Victor Polster, Arieh Worthalter, Oliver Bodart, Tijmen Govaerts, Katelijne Damen, Valentijn Dhaenens
Ένα πορτρέτο των φύλων, της ταυτότητας και της επιμονής
του Θόδωρου Γιαχουστίδη (@PAOK1969) 
Γεννιέσαι ή γίνεσαι;
Αυτή είναι η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία που σκηνοθετεί ο νεαρότατος Βέλγος Lukas Dhont. Την έμπνευση για την ταινία την πήρε όταν έπεσε στα χέρια του ένα άρθρο εφημερίδας που μιλούσε για ένα αγόρι, το οποίο όχι μόνο ήθελε να είναι κορίτσι αλλά ήθελε να γίνει μπαλαρίνα. Το συγκεκριμένο άτομο παραβρέθηκε στην παγκόσμια επίσημη πρεμιέρα της ταινίας στο περασμένο φεστιβάλ των Καννών.
Η ταινία Κορίτσι (Girl) συμμετείχε στο τμήμα «Ένα Κάποιο Βλέμμα» στο περασμένο φεστιβάλ των Καννών, όπου και κέρδισε μια σειρά από βραβεία: Χρυσή Κάμερα (καλύτερη ταινία πρωτοεμφανιζόμενου σκηνοθέτη από όλα τα τμήματα του φεστιβάλ), Queer Palm (καλύτερη queer ταινία από όλα τα τμήματα του φεστιβάλ), καλύτερης ανδρικής ερμηνείας στο τμήμα (για τον Victor Polster) και το βραβείο FIPRESCI του τμήματος. Το φιλμ αποτέλεσε την ταινία λήξης του περασμένου φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. Έχει δύο υποψηφιότητες στα Ευρωπαϊκά Βραβεία Κινηματογράφου (καλύτερης ταινίας και ανδρικής ερμηνείας). Κι αποτελεί την επίσημη πρόταση του Βελγίου για το ξενόγλωσσο Όσκαρ.
Η υπόθεση: Η 15χρονη Λαρά είναι αποφασισμένη να γίνει επαγγελματίας μπαλαρίνα. Με την υποστήριξη του πατέρα της, ρίχνεται στην απόλυτη μάχη. Μετακομίζουν προκειμένου να βρεθούν σε μια καλύτερη σχολή χορού. Οι συνθήκες είναι αυτές που πρέπει. Η αγανάκτηση και η ανυπομονησία της Λαρά, όμως, μεγαλώνουν καθώς συνειδητοποιεί ότι το σώμα της δεν ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις του κλασικού χορού – κι αυτό επειδή γεννήθηκε αγόρι.
Η άποψή μας: Υπάρχουν άνθρωποι που τρέχουν σε υπερμαραθώνιους. Υπάρχουν άνθρωποι που σκαρφαλώνουν σε απότομες πλαγιές βουνών χωρίς σύνεργα – μόνο με τα χέρια τους. Υπάρχουν άνθρωποι που κολυμπάνε στα στενά της Μάγχης. Υπάρχουν άνθρωποι που περπατούν σε ένα λεπτό σχοινί σε ύψος 100 μέτρων και βάλε από το έδαφος. Δεν είναι κοινοί θνητοί όλοι αυτοί. Είναι σχεδόν υπεράνθρωποι. Ποιο είναι το κοινό τους χαρακτηριστικό; Πιέζουν τον εαυτό τους στα άκρα. Μόνος τους αντίπαλος: ο εαυτός τους. Και η Λαρά (που λεγόταν Βίκτορ) πιέζει τον εαυτό της στα άκρα. Κι έχει ως μόνο αντίπαλο τον εαυτό της. Δεν είναι υπεράνθρωπος. Προσπαθεί όμως να είναι άνθρωπος με τους δικούς της όρους, με τα δικά της στάνταρ.
Ο (ταξιτζής) πατέρας της τη λατρεύει. Στο σχολείο είναι οι πάντες υποστηρικτικοί – μόνο ένα μικρό περιστατικό (στο πάρτι) θα μπορούσε να περιγραφεί ως μπούλινγκ, αλλά όχι τίποτε εξαιρετικά δραματικό. Ο ψυχοθεραπευτής της τη βοηθάει. Οι γιατροί, από κοντά, με κατανόηση και πραγματική διάθεση αρωγής. Ο μικρούλης της αδελφός την αποδέχεται όπως είναι. Όλα βαίνουν καλώς. Καμία σύγκρουση με κανέναν εξωτερικό παράγοντα. Οπότε, γιατί η Λαρά είναι δυστυχισμένη; Μα γιατί δεν της αρέσει αυτό που βλέπει στον καθρέφτη. Κρύβει το πέος της με γάζες – κάτι φοβερά επίπονο – και αποφεύγει να πίνει νερό για να μην πηγαίνει συχνά στην τουαλέτα. Γιατί τότε θα πρέπει να βγάζει τις γάζες. Και να βλέπει εκείνο που μισεί περισσότερο: το μόριό της. Αυτό που την εμποδίζει περισσότερο από καθετί να γίνει γυναίκα. Όπως αισθάνεται. Όπως την έχουν δεχτεί και αποδεχτεί οι πάντες γύρω της. Δεν έχει υπομονή. Βιάζεται. Βιάζεται να γίνει γυναίκα και με τη βούλα. Βιάζεται να γίνει μπαλαρίνα. Καταπονεί το σώμα της, καταπονεί τον εαυτό της, καταπιέζεται με περισσότερους από έναν τρόπους, αλλά εκεί. Κάθε ώρα που περνάει ως αγόρι, της είναι μαρτύριο. Είναι έφηβη. Βιάζεται. Και προκειμένου να πετύχει αυτό που θέλει δεν θα σταματήσει πουθενά…
Αν μη τι άλλο, είναι πολύ ενδιαφέρον αυτό το κινηματογραφικό ντεμπούτο ενός πολλά υποσχόμενου νέου σκηνοθέτη. Κι ενώ πολλά στοιχεία της ταινίας δείχνουν άνθρωπο με ταλέντο και πολύ ώριμο τόσο για την ηλικία του όσο και για την εμπειρία του στο σινεμά, υπάρχουν και αρκετά άλλα, αναμενόμενα σε παρθενική εμφάνιση, που μειώνουν τη δυναμική της ταινίας. Έτσι κι αλλιώς, όμως, οι επιδόσεις είναι υψηλές. Κατασκευαστικά, έχουμε μια υπέροχη δουλειά. Ο διευθυντής φωτογραφίας δεν χρησιμοποιεί τεχνητό φωτισμό, κάτι που προσθέτει στον νατουραλισμό (και την ομορφιά) της ταινίας. Γιατί, δεν θα δείτε πολλές ταινίες εκεί έξω στις οποίες, σε μια σκηνή, το κρύψιμο του ήλιου πίσω από ένα σύννεφο, αποτυπώνεται ξεκάθαρα στη σκηνή! Οι σκηνές του χορού δείχνουν την προσπάθεια και το πείσμα της Λαρά. Ξανά και ξανά και δώστου καταπόνηση και να τα ματωμένα δάχτυλα – εδώ ένα μικρό φάουλ: το να δείχνεις μια φορά μέσω των δαχτύλων την καταπόνηση είναι σεβαστό, όταν επαναλαμβάνεται σημαίνει πως θέλεις να εκβιάσεις συναισθηματικά το κοινό.
Και η αλήθεια είναι πως όταν είδα την ταινία στο «Ολύμπιον», μετά την τελετή λήξης του φεστιβάλ, το κοινό αντιδρούσε σωματικά. Άκουγες τα «αχ» και τα «ωχ» να δονούν την ατμόσφαιρα. Άρα, η ταινία κάνει γκελ στο κοινό. Σε μας τους κριτικούς (καλά, βάλτε το σε εισαγωγικά αν θέλετε τον όρο) δεν μας αρέσουν αυτά. Και υπάρχει και το ζήτημα του φινάλε. Και της πολιτικής ορθότητας. Ο σκηνοθέτης κινείται επί ξυρού ακμής. Είναι η λύση που δίνει ρεαλιστική; Ή είναι χειριστική; Δικαιολογείται η απόφαση της Λαρά από όσα έχουμε δει προηγουμένως; Ή μας τραβάει ο Dhont το χαλί κάτω από τα πόδια μας; Γιατί είναι τόσο κλειστός χαρακτήρας η Λαρά; Γιατί δεν επικοινωνεί με κανέναν; Γιατί λείπει εντελώς η μητέρα από την εικόνα, από την ταινία; – ούτε καν αναφορά γίνεται στην απουσία της. Δικαιολογούνται τα πάντα όλα από την εφηβεία; Δικαιολογούνται όλα από την ορμονοθεραπεία;
Ναι, είναι πάρα πολλά τα ερωτήματα που θέτει η ταινία στον σκεπτόμενο θεατή. Θα υπάρξουν οι lovers, που θα δεχτούν αυτό που βλέπουν ως μια ωδή στη διαφορετικότητα, την αυτοδιαχείριση, το όνειρο. Θα υπάρξουν οι haters, που θα κλοτσήσουν στην βίαιη συμμόρφωση στη νόρμα που επιβάλλουν οι καιροί, όπου όλα δικαιολογούνται στο όνομα της πολιτικής ορθότητας. Θα υπάρξουν οι στενόμυαλοι φασίστες (ναι, υπάρχουν και τέτοιοι – προφανώς δεν θα πάνε να δουν την ταινία αυτοί...). Και θα υπάρξουν και οι ψύχραιμοι, εκείνοι που θα εκτιμήσουν την ταινία για όσα ενδιαφέροντα έχει να πει και τον τρόπο που τα λέει, αλλά δεν θα κλείσουν τα μάτια και στα φάουλ. Το σίγουρο είναι πως αυτή είναι μια ταινία που θα προκαλέσει συζητήσεις και σούσουρο. Το άλλο σίγουρο είναι πως ο (πρωτοεμφανιζόμενος) πρωταγωνιστής Victor Polster δίνει μια απίστευτη, εντελώς πειστική ερμηνεία. Το ακόμα πιο σίγουρο είναι (κι αυτό ισχύει για όλες τις ταινίες): δείτε την για να βγάλετε μόνοι σας τα συμπεράσματά σας, χωρίς ποδηγετήσεις και επηρεασμούς.
ΥΓ: Έχει πλάκα, όμως, αν σκεφτεί κανείς πόσο πρωτοπόρος ήταν στην εποχή του ο Marco Ferreri και «Η τελευταία γυναίκα» του. Μια ταινία, που αν γυριζόταν σήμερα, θα άκουγε τα σκολιανά της...
Η υπόθεση: Η 15χρονη Λαρά είναι αποφασισμένη να γίνει επαγγελματίας μπαλαρίνα. Με την υποστήριξη του πατέρα της, ρίχνεται στην απόλυτη μάχη. Μετακομίζουν προκειμένου να βρεθούν σε μια καλύτερη σχολή χορού. Οι συνθήκες είναι αυτές που πρέπει. Η αγανάκτηση και η ανυπομονησία της Λαρά, όμως, μεγαλώνουν καθώς συνειδητοποιεί ότι το σώμα της δεν ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις του κλασικού χορού – κι αυτό επειδή γεννήθηκε αγόρι.
Η άποψή μας: Υπάρχουν άνθρωποι που τρέχουν σε υπερμαραθώνιους. Υπάρχουν άνθρωποι που σκαρφαλώνουν σε απότομες πλαγιές βουνών χωρίς σύνεργα – μόνο με τα χέρια τους. Υπάρχουν άνθρωποι που κολυμπάνε στα στενά της Μάγχης. Υπάρχουν άνθρωποι που περπατούν σε ένα λεπτό σχοινί σε ύψος 100 μέτρων και βάλε από το έδαφος. Δεν είναι κοινοί θνητοί όλοι αυτοί. Είναι σχεδόν υπεράνθρωποι. Ποιο είναι το κοινό τους χαρακτηριστικό; Πιέζουν τον εαυτό τους στα άκρα. Μόνος τους αντίπαλος: ο εαυτός τους. Και η Λαρά (που λεγόταν Βίκτορ) πιέζει τον εαυτό της στα άκρα. Κι έχει ως μόνο αντίπαλο τον εαυτό της. Δεν είναι υπεράνθρωπος. Προσπαθεί όμως να είναι άνθρωπος με τους δικούς της όρους, με τα δικά της στάνταρ.
Ο (ταξιτζής) πατέρας της τη λατρεύει. Στο σχολείο είναι οι πάντες υποστηρικτικοί – μόνο ένα μικρό περιστατικό (στο πάρτι) θα μπορούσε να περιγραφεί ως μπούλινγκ, αλλά όχι τίποτε εξαιρετικά δραματικό. Ο ψυχοθεραπευτής της τη βοηθάει. Οι γιατροί, από κοντά, με κατανόηση και πραγματική διάθεση αρωγής. Ο μικρούλης της αδελφός την αποδέχεται όπως είναι. Όλα βαίνουν καλώς. Καμία σύγκρουση με κανέναν εξωτερικό παράγοντα. Οπότε, γιατί η Λαρά είναι δυστυχισμένη; Μα γιατί δεν της αρέσει αυτό που βλέπει στον καθρέφτη. Κρύβει το πέος της με γάζες – κάτι φοβερά επίπονο – και αποφεύγει να πίνει νερό για να μην πηγαίνει συχνά στην τουαλέτα. Γιατί τότε θα πρέπει να βγάζει τις γάζες. Και να βλέπει εκείνο που μισεί περισσότερο: το μόριό της. Αυτό που την εμποδίζει περισσότερο από καθετί να γίνει γυναίκα. Όπως αισθάνεται. Όπως την έχουν δεχτεί και αποδεχτεί οι πάντες γύρω της. Δεν έχει υπομονή. Βιάζεται. Βιάζεται να γίνει γυναίκα και με τη βούλα. Βιάζεται να γίνει μπαλαρίνα. Καταπονεί το σώμα της, καταπονεί τον εαυτό της, καταπιέζεται με περισσότερους από έναν τρόπους, αλλά εκεί. Κάθε ώρα που περνάει ως αγόρι, της είναι μαρτύριο. Είναι έφηβη. Βιάζεται. Και προκειμένου να πετύχει αυτό που θέλει δεν θα σταματήσει πουθενά…
Αν μη τι άλλο, είναι πολύ ενδιαφέρον αυτό το κινηματογραφικό ντεμπούτο ενός πολλά υποσχόμενου νέου σκηνοθέτη. Κι ενώ πολλά στοιχεία της ταινίας δείχνουν άνθρωπο με ταλέντο και πολύ ώριμο τόσο για την ηλικία του όσο και για την εμπειρία του στο σινεμά, υπάρχουν και αρκετά άλλα, αναμενόμενα σε παρθενική εμφάνιση, που μειώνουν τη δυναμική της ταινίας. Έτσι κι αλλιώς, όμως, οι επιδόσεις είναι υψηλές. Κατασκευαστικά, έχουμε μια υπέροχη δουλειά. Ο διευθυντής φωτογραφίας δεν χρησιμοποιεί τεχνητό φωτισμό, κάτι που προσθέτει στον νατουραλισμό (και την ομορφιά) της ταινίας. Γιατί, δεν θα δείτε πολλές ταινίες εκεί έξω στις οποίες, σε μια σκηνή, το κρύψιμο του ήλιου πίσω από ένα σύννεφο, αποτυπώνεται ξεκάθαρα στη σκηνή! Οι σκηνές του χορού δείχνουν την προσπάθεια και το πείσμα της Λαρά. Ξανά και ξανά και δώστου καταπόνηση και να τα ματωμένα δάχτυλα – εδώ ένα μικρό φάουλ: το να δείχνεις μια φορά μέσω των δαχτύλων την καταπόνηση είναι σεβαστό, όταν επαναλαμβάνεται σημαίνει πως θέλεις να εκβιάσεις συναισθηματικά το κοινό.
Και η αλήθεια είναι πως όταν είδα την ταινία στο «Ολύμπιον», μετά την τελετή λήξης του φεστιβάλ, το κοινό αντιδρούσε σωματικά. Άκουγες τα «αχ» και τα «ωχ» να δονούν την ατμόσφαιρα. Άρα, η ταινία κάνει γκελ στο κοινό. Σε μας τους κριτικούς (καλά, βάλτε το σε εισαγωγικά αν θέλετε τον όρο) δεν μας αρέσουν αυτά. Και υπάρχει και το ζήτημα του φινάλε. Και της πολιτικής ορθότητας. Ο σκηνοθέτης κινείται επί ξυρού ακμής. Είναι η λύση που δίνει ρεαλιστική; Ή είναι χειριστική; Δικαιολογείται η απόφαση της Λαρά από όσα έχουμε δει προηγουμένως; Ή μας τραβάει ο Dhont το χαλί κάτω από τα πόδια μας; Γιατί είναι τόσο κλειστός χαρακτήρας η Λαρά; Γιατί δεν επικοινωνεί με κανέναν; Γιατί λείπει εντελώς η μητέρα από την εικόνα, από την ταινία; – ούτε καν αναφορά γίνεται στην απουσία της. Δικαιολογούνται τα πάντα όλα από την εφηβεία; Δικαιολογούνται όλα από την ορμονοθεραπεία;
Ναι, είναι πάρα πολλά τα ερωτήματα που θέτει η ταινία στον σκεπτόμενο θεατή. Θα υπάρξουν οι lovers, που θα δεχτούν αυτό που βλέπουν ως μια ωδή στη διαφορετικότητα, την αυτοδιαχείριση, το όνειρο. Θα υπάρξουν οι haters, που θα κλοτσήσουν στην βίαιη συμμόρφωση στη νόρμα που επιβάλλουν οι καιροί, όπου όλα δικαιολογούνται στο όνομα της πολιτικής ορθότητας. Θα υπάρξουν οι στενόμυαλοι φασίστες (ναι, υπάρχουν και τέτοιοι – προφανώς δεν θα πάνε να δουν την ταινία αυτοί...). Και θα υπάρξουν και οι ψύχραιμοι, εκείνοι που θα εκτιμήσουν την ταινία για όσα ενδιαφέροντα έχει να πει και τον τρόπο που τα λέει, αλλά δεν θα κλείσουν τα μάτια και στα φάουλ. Το σίγουρο είναι πως αυτή είναι μια ταινία που θα προκαλέσει συζητήσεις και σούσουρο. Το άλλο σίγουρο είναι πως ο (πρωτοεμφανιζόμενος) πρωταγωνιστής Victor Polster δίνει μια απίστευτη, εντελώς πειστική ερμηνεία. Το ακόμα πιο σίγουρο είναι (κι αυτό ισχύει για όλες τις ταινίες): δείτε την για να βγάλετε μόνοι σας τα συμπεράσματά σας, χωρίς ποδηγετήσεις και επηρεασμούς.
ΥΓ: Έχει πλάκα, όμως, αν σκεφτεί κανείς πόσο πρωτοπόρος ήταν στην εποχή του ο Marco Ferreri και «Η τελευταία γυναίκα» του. Μια ταινία, που αν γυριζόταν σήμερα, θα άκουγε τα σκολιανά της...
Στις δικές μας αίθουσες? Στις 15 Νοεμβρίου 2018 από την Seven Films!
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Η δική σου κριτική