Η κόκκινη χελώνα
του Michael Dudok de Wit
Η ζωή που περνά και χάνεται...
του Θόδωρου Γιαχουστίδη (@PAOK1969) 
Κι αν είμαστε απλά ναυαγοί πώς θα τα βγάλουμε πέρα;
O Michael Dudok de Wit είναι Ολλανδός σκηνοθέτης κινουμένων σχεδίων γνωστός για τον περφεξιονισμό του. Σπούδασε στη Σχολή Καλών Τεχνών της Γενεύης. Το 1978 αποφοίτησε από το West Surrey με την ταινία του «The Interview». Εργάστηκε για ένα χρόνο στη Βαρκελώνη για να μετακομίσει μόνιμα στο Λονδίνο, όπου σκηνοθετεί animation διαφημιστικά για την τηλεόραση και το σινεμά. Το 1992 σκηνοθέτησε τη μικρού μήκους «Tom Sweep». Ακολούθησε το «Le moine et le poisson» (1994), που ήταν υποψήφιο για Βραβείο Όσκαρ, ενώ απέσπασε κι ένα Βραβείο César. Το 2000 γυρίζει το 8λεπτο «Father and Daughter», το οποίο τιμάται με το Βραβείο Όσκαρ ταινίας κινουμένων σχεδίων μικρού μήκους. Το 2006 ολοκληρώνει το επίσης μικρού μήκους «The Aroma of Tea». Και το 2007 δέχεται μια πρόταση που αλλάζει όλη του τη ζωή...
Το Studio Ghibli είναι ένα από τα πιο διάσημα στούντιο παραγωγής ταινιών κινουμένων σχεδίων στην Ιαπωνία – εννοείται πως η βασική παραγωγή τους έχει να κάνει με anime. Το στούντιο είναι δημιούργημα δύο σπουδαίων καλλιτεχνών του χώρου: του Hayao Miyazaki και του Isao Takahata Δεν είναι Disney – οι άνθρωποι κάνουν τέχνη στοχεύοντας κατά βάση σε ένα ενήλικο κοινό, χωρίς να αποκλείουν βεβαίως και τα πιτσιρίκια. Η πρώτη συμπαραγωγή του Studio Ghibli με την Ευρώπη και δη τη Γαλλία είναι το La Tortue Rouge. Έχοντας δει το «Father and Daughter» οι άνθρωποι της Ghibli έστειλαν ένα μέιλ στον de Wit ζητώντας την άδειά του να διανείμουν εκείνη την ταινία στην Ιαπωνία και προτείνοντάς του να συνεργαστούν προκειμένου να γυρίσει την πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του. Εκείνος, που γράφει επίσης και εικονογραφεί παιδικά μυθιστορήματα και διδάσκει animation σε σχολές καλών τεχνών της Αγγλίας αλλά και εκτός αυτής, δέχτηκε. Έτσι, μετά από δέκα σχεδόν χρόνια μόνιμης απασχόλησης με το πρότζεκτ προέκυψε τούτο το αριστούργημα! Η ταινία τιμήθηκε με το Ειδικό Βραβείο της Επιτροπής λαμβάνοντας μέρος στο τμήμα «Ένα Κάποιο Βλέμμα» του περασμένου φεστιβάλ των Καννών, ενώ πήρε και το Βραβείο Κοινού στο περασμένο φεστιβάλ Αθηνών «Νύχτες Πρεμιέρας»!
Η υπόθεση: Καταμεσής της θάλασσας κατά τη διάρκεια μιας σφοδρής καταιγίδας ένας άντρας παλεύει με τα κύματα. Προφανώς, είναι ναυαγός, το πλοίο στο οποίο επέβαινε βυθίστηκε και ο ίδιος προσπαθεί να παραμείνει στη ζωή. Εντέλει καταλήγει αναίσθητος στις ακτές ενός έρημου νησιού. Μόνος, με παρέα μόνο καβούρια, πουλιά και γενικώς μια πλούσια χλωρίδα και πανίδα, ο ναυαγός προσπαθεί να φτιάξει με μπαμπού σχεδία για να φύγει από το νησί και να επιστρέψει στον πολιτισμό. Κάθε φορά που το επιχειρεί, όμως, κι ενώ απομακρύνεται για κάμποσα μέτρα από την ακτή, μια δύναμη του διαλύει τη σχεδία.
Στην πολλοστή του προσπάθεια αντιλαμβάνεται πως η δύναμη που δεν τον αφήνει να φύγει από το νησί είναι μια τεράστια κόκκινη χελώνα. Αγανακτισμένος, ο ναυαγός σκοτώνει τη χελώνα. Μετά την πράξη του, όμως, νιώθει ενοχές. Κοιμάται κι όταν ξυπνάει την άλλη μέρα βλέπει πως η χελώνα έχει εξαφανιστεί και στη θέση της βρίσκει μια υπέροχη, όμορφη, νέα γυναίκα με κατακόκκινα μαλλιά. Έχοντας πλέον συντροφιά και σύντροφο, ο ναυαγός βλέπει την προοπτική του να παραμείνει στο νησί με τελείως διαφορετικά μάτια.
Η άποψή μας: Είναι δυνατόν μια ταινία να σε αφήσει άφωνο; Speechless, πώς το λένε; Κατά πως φαίνεται, είναι! Αλλά, και πάλι κατά πως φαίνεται, μπορεί να σε αφήσει και... ανίκανο να γράψεις ένα κείμενο της προκόπας. Κι αυτό επειδή κάθε προσπάθεια αποκρυπτογράφησης της ταινίας, από τη μια σε κάνει να νιώθεις λίγος μπροστά στο μεγαλείο της και από την άλλη σε οδηγεί σε σκέψεις του στυλ «μα σοβαρά τώρα, πάω να αποκαλύψω και να μαγαρίσω ένα θαύμα;». Είναι κλισέ – ίσως – αλλά αυτή είναι μια ταινία που τη βλέπεις και τη βιώνεις! Σε κάνει να σκεφτείς και να αισθανθείς – τι λέω! Σε κάνει να πλημμυρίσεις με συναισθήματα! Σε κουβάρι όμως! Πώς είναι όταν βιώνεις κάτι υπέροχο, το οποίο θέλεις να μοιραστείς με τους άλλους πάση θυσία αλλά δεν ξέρεις πως να μετατρέψεις τις σκέψεις σου σε λέξεις; Ε, αυτό!
80 λεπτά ταινία χωρίς να ακούγεται ούτε μία λέξη! 80 υπέροχα λεπτά κινουμένων σχεδίων. Γεμάτα συμβολισμούς, όνειρα, ενήλικα θέματα. Ένα μαγευτικό έργο τέχνης. Που, όμως, ρίχνεται στην κινηματογραφική αρένα! Άρα, πέρα από το να εκτιμηθεί από «λίγους και εκλεκτούς» – κάτι που παραπέμπει σε ελιτισμό – θέλει να αγγίξει όσο το δυνατόν περισσότερους. Κι έρχεται τώρα το ερώτημα που... ξενερώνει: ποιες είναι οι εμπορικές προοπτικές της ταινίας; Είναι μια ταινία κινουμένων σχεδίων, ποιητικής διάθεσης, που δεν δίνει μασημένη τροφή στο θεατή και αφήνει πάρα πολλά πράγματα ανοιχτά σε οποιαδήποτε ερμηνεία, στοχεύοντας στο ενήλικο κοινό. Στην Ελλάδα οι ενήλικες δεν βλέπουν ταινίες κινουμένων σχεδίων παρά μόνον όταν συνοδεύουν τα πιτσιρίκια τους σε τέτοιες ταινίες. Και αυτήν τη στιγμή ο ανταγωνισμός είναι μπόλικος! Αυτήν την Πέμπτη πριν τα Χριστούγεννα αυτή είναι μία από τις τρεις ταινίες κινουμένων σχεδίων που βγαίνουν στις ελληνικές αίθουσες, με τις άλλες δύο να στοχεύουν σαφέστατα σε πολύ μεγαλύτερο κοινό! Και υπάρχει και το υπέροχο «Τραγούδα!» που βγήκε την προηγούμενη Πέμπτη. Θα μπορέσει τούτο το αριστούργημα να βρει το κοινό του; Το εύχομαι.
Κι ανοίγω παρένθεση για τους εν δυνάμει, μικρής ηλικίας, θεατές της ταινίας. Δεν ξέρω πχ κατά πόσο η πεντάχρονη κόρη μου θα εκτιμούσε τούτη τη θαυμάσια ιστορία, όπου όμως κανείς δεν μιλάει, δεν υπάρχει λόγος: μόνο εικόνα – και μουσική. Πολλές φορές, βεβαίως, υποτιμούμε τις διανοητικές δυνατότητες της πιτσιρικαρίας. Θα μπορούσε να αντιδράσει μια χαρά και μάλιστα μετά να ξεκινούσαμε μια κουβέντα για το πως βίωσε την ταινία, αν της άρεσαν τα καβουράκια που λειτουργούν ολίγον τι ως comic relief, αν τρόμαξε όταν ο άντρας έπεσε στον μικρό κολπίσκο με φαινομενικά καμία δυνατότητα διαφυγής, πως της φάνηκε η μετατροπή της κόκκινης χελώνας σε γυναίκα με κόκκινα μαλλιά. Κλείνει η παρένθεση.
Κάθε παραπάνω κουβέντα «χαλάει» την ποίηση ενός αυθεντικού αριστουργήματος. Μια παραβολή για την ίδια τη ζωή, ένας ύμνος στο δημιουργικό πνεύμα, μια αληθινή ματιά πάνω στον έρωτα και την οικογένεια. Πραγματικά συγκλονιστικό.
Η υπόθεση: Καταμεσής της θάλασσας κατά τη διάρκεια μιας σφοδρής καταιγίδας ένας άντρας παλεύει με τα κύματα. Προφανώς, είναι ναυαγός, το πλοίο στο οποίο επέβαινε βυθίστηκε και ο ίδιος προσπαθεί να παραμείνει στη ζωή. Εντέλει καταλήγει αναίσθητος στις ακτές ενός έρημου νησιού. Μόνος, με παρέα μόνο καβούρια, πουλιά και γενικώς μια πλούσια χλωρίδα και πανίδα, ο ναυαγός προσπαθεί να φτιάξει με μπαμπού σχεδία για να φύγει από το νησί και να επιστρέψει στον πολιτισμό. Κάθε φορά που το επιχειρεί, όμως, κι ενώ απομακρύνεται για κάμποσα μέτρα από την ακτή, μια δύναμη του διαλύει τη σχεδία.
Στην πολλοστή του προσπάθεια αντιλαμβάνεται πως η δύναμη που δεν τον αφήνει να φύγει από το νησί είναι μια τεράστια κόκκινη χελώνα. Αγανακτισμένος, ο ναυαγός σκοτώνει τη χελώνα. Μετά την πράξη του, όμως, νιώθει ενοχές. Κοιμάται κι όταν ξυπνάει την άλλη μέρα βλέπει πως η χελώνα έχει εξαφανιστεί και στη θέση της βρίσκει μια υπέροχη, όμορφη, νέα γυναίκα με κατακόκκινα μαλλιά. Έχοντας πλέον συντροφιά και σύντροφο, ο ναυαγός βλέπει την προοπτική του να παραμείνει στο νησί με τελείως διαφορετικά μάτια.
Η άποψή μας: Είναι δυνατόν μια ταινία να σε αφήσει άφωνο; Speechless, πώς το λένε; Κατά πως φαίνεται, είναι! Αλλά, και πάλι κατά πως φαίνεται, μπορεί να σε αφήσει και... ανίκανο να γράψεις ένα κείμενο της προκόπας. Κι αυτό επειδή κάθε προσπάθεια αποκρυπτογράφησης της ταινίας, από τη μια σε κάνει να νιώθεις λίγος μπροστά στο μεγαλείο της και από την άλλη σε οδηγεί σε σκέψεις του στυλ «μα σοβαρά τώρα, πάω να αποκαλύψω και να μαγαρίσω ένα θαύμα;». Είναι κλισέ – ίσως – αλλά αυτή είναι μια ταινία που τη βλέπεις και τη βιώνεις! Σε κάνει να σκεφτείς και να αισθανθείς – τι λέω! Σε κάνει να πλημμυρίσεις με συναισθήματα! Σε κουβάρι όμως! Πώς είναι όταν βιώνεις κάτι υπέροχο, το οποίο θέλεις να μοιραστείς με τους άλλους πάση θυσία αλλά δεν ξέρεις πως να μετατρέψεις τις σκέψεις σου σε λέξεις; Ε, αυτό!
80 λεπτά ταινία χωρίς να ακούγεται ούτε μία λέξη! 80 υπέροχα λεπτά κινουμένων σχεδίων. Γεμάτα συμβολισμούς, όνειρα, ενήλικα θέματα. Ένα μαγευτικό έργο τέχνης. Που, όμως, ρίχνεται στην κινηματογραφική αρένα! Άρα, πέρα από το να εκτιμηθεί από «λίγους και εκλεκτούς» – κάτι που παραπέμπει σε ελιτισμό – θέλει να αγγίξει όσο το δυνατόν περισσότερους. Κι έρχεται τώρα το ερώτημα που... ξενερώνει: ποιες είναι οι εμπορικές προοπτικές της ταινίας; Είναι μια ταινία κινουμένων σχεδίων, ποιητικής διάθεσης, που δεν δίνει μασημένη τροφή στο θεατή και αφήνει πάρα πολλά πράγματα ανοιχτά σε οποιαδήποτε ερμηνεία, στοχεύοντας στο ενήλικο κοινό. Στην Ελλάδα οι ενήλικες δεν βλέπουν ταινίες κινουμένων σχεδίων παρά μόνον όταν συνοδεύουν τα πιτσιρίκια τους σε τέτοιες ταινίες. Και αυτήν τη στιγμή ο ανταγωνισμός είναι μπόλικος! Αυτήν την Πέμπτη πριν τα Χριστούγεννα αυτή είναι μία από τις τρεις ταινίες κινουμένων σχεδίων που βγαίνουν στις ελληνικές αίθουσες, με τις άλλες δύο να στοχεύουν σαφέστατα σε πολύ μεγαλύτερο κοινό! Και υπάρχει και το υπέροχο «Τραγούδα!» που βγήκε την προηγούμενη Πέμπτη. Θα μπορέσει τούτο το αριστούργημα να βρει το κοινό του; Το εύχομαι.
Κι ανοίγω παρένθεση για τους εν δυνάμει, μικρής ηλικίας, θεατές της ταινίας. Δεν ξέρω πχ κατά πόσο η πεντάχρονη κόρη μου θα εκτιμούσε τούτη τη θαυμάσια ιστορία, όπου όμως κανείς δεν μιλάει, δεν υπάρχει λόγος: μόνο εικόνα – και μουσική. Πολλές φορές, βεβαίως, υποτιμούμε τις διανοητικές δυνατότητες της πιτσιρικαρίας. Θα μπορούσε να αντιδράσει μια χαρά και μάλιστα μετά να ξεκινούσαμε μια κουβέντα για το πως βίωσε την ταινία, αν της άρεσαν τα καβουράκια που λειτουργούν ολίγον τι ως comic relief, αν τρόμαξε όταν ο άντρας έπεσε στον μικρό κολπίσκο με φαινομενικά καμία δυνατότητα διαφυγής, πως της φάνηκε η μετατροπή της κόκκινης χελώνας σε γυναίκα με κόκκινα μαλλιά. Κλείνει η παρένθεση.
Κάθε παραπάνω κουβέντα «χαλάει» την ποίηση ενός αυθεντικού αριστουργήματος. Μια παραβολή για την ίδια τη ζωή, ένας ύμνος στο δημιουργικό πνεύμα, μια αληθινή ματιά πάνω στον έρωτα και την οικογένεια. Πραγματικά συγκλονιστικό.
Στις δικές μας αίθουσες? Στις 15 Δεκεμβρίου 2016 από την Seven Films
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Η δική σου κριτική