Η αλήθεια
του James Vanderbilt. Με τους Cate Blanchett, Robert Redford, Topher Grace, Elisabeth Moss, Bruce Greenwood, Stacy Keach, John Benjamin Hickey, Dermot Mulroney, Dennis Quaid
Η δημοσιογραφία στο εδώλιο
του Θόδωρου Γιαχουστίδη (@PAOK1969) 
Όταν δείχνεις το φεγγάρι και οι άλλοι κοιτάνε το δάχτυλο
Παρακολουθείτε τις εξελίξεις στο MEGA; Ένα χρεωκοπημένο, ιδιωτικό κανάλι, το παλαιότερο στην Ελλάδα, ακούγονταν ότι θα κυρήξει πτώχευση. Οι ζάμπλουτοι μέτοχοι – ιδιοκτήτες του λεγόταν πως δεν θα έβαζαν χρήματα για αύξηση μετοχικού κεφαλαίου, οι εργαζόμενοι από τους χαμηλόμισθους μέχρι τους υψηλόμισθους δεν θα έπαιρναν ποτέ τα δεδουλευμένα τους, τα χρέη του καναλιού θα αναγκαζόμασταν να τα πληρώσουμε εμείς, οι Έλληνες πολίτες συνολικά. Εντέλει, λέγεται πως τελικά το κανάλι θα σωθεί, οι μέτοχοι θα βάλουν το χέρι στην τσέπη, οι εργαζόμενοι θα πάρουν τα δεδουλευμένα τους. Βέβαια, λογικά, θα αρχίσουν περικοπές: σε θέσεις εργασίας, σε μισθούς κτλ. Το έργο το έχουμε ξαναδεί. Δεν έχει περάσει πολύς καιρός που ο «Αγγελιοφόρος» στη βόρεια Ελλάδα κύρηξε πτώχευση. Με περίπου τους ίδιους μετόχους με αυτούς του MEGA, έτσι; Με πάνω από 100 εργαζομένους (τόσοι είχαν απομείνει) που δεν θα πάρουν ευρώ τσακιστό από τα χρωστούμενα. Όλα καλά για τη δημοσιογραφία στην Ελλάδα τη σήμερον ημέρα.
Στα social media που εν πολλοίς εκφράζουν την κοινή γνώμη (μια κοινή, μια πόρνη, που έλεγε και ο Πανούσης) γινόταν πάρτι τις τελευταίες μέρες. Και τι R.I.P. για το MEGA, και επιχειρήματα ένθεν και ένθεν. Άλλοι γούσταραν τρελά που έκλεινε το κανάλι, άλλοι σκεφτόντουσαν πως πώς είναι δυνατόν κάποιοι να χαίρονται που θα χάσουν τη δουλειά τους τόσοι άνθρωποι, άλλοι επιχειρηματολογούσαν πως όταν ένας εργαζόμενος δουλεύει για αφερρέγγυο αφεντικό φταίει και ο εργαζόμενος (!), άλλοι έκαναν τη διάκριση ανάμεσα στους ανθρώπους που έχαναν τη δουλειά τους χωρίς να φταίνε κι αυτούς που έκαναν προπαγάνδα μέσω της «δουλειάς» τους και κάπου θα βρουν να συνεχίσουν το θεάρεστον έργο τους... Η ταινία Truth μιλάει για τη δημοσιογραφία. Βασίζεται σε πραγματικά γεγονότα. Και δεν μπορεί παρά να είναι εντελώς επίκαιρη. Ένα (ακόμα) λειτούργημα χάνει τη δυναμική του. Σε λίγο απλά δεν θα υπάρχουν εφημερίδες. Σε λίγο οι ειδήσεις στην τηλεόραση θα είναι κουτσομπολιά. Σε λίγο το να αναζητά κανείς την αλήθεια θα μοιάζει ολοένα και περισσότερο με ανέκδοτο. Από αυτά στα οποία δεν γελά κανείς...
Η υπόθεση: Το πρωί της 9ης Σεπτεμβρίου 2004, η βετεράνος παραγωγός του δελτίου ειδήσεων του CBS, Μέρι Μέιπς, πίστευε ότι είχε κάθε λόγο να αισθάνεται περήφανη για τη δουλειά της. Μέχρι το βράδι της ίδιας μέρας, η Μέιπς με τον παρουσιαστή του δελτίου Νταν Ράδερ, θα δεχόντουσαν πολύ σκληρή κριτική κι έλεγχο. Το προηγούμενο βράδι, ο Ράδερ παρουσίασε στην εκπομπή 60 Minutes I, αποδείξεις ότι ο πρόεδρος Τζορτ Μπους είχε βρει τρόπο να αποφύγει τη στρατιωτική του θητεία από το 1968 έως το 1974. Η εκπομπή υποστήριξε ότι ο Τζορτζ Μπους χρησιμοποίησε οικογενειακές γνωριμίες και πολιτική δύναμη για να μη στρατολογηθεί στο πόλεμο του Βιετνάμ, αλλά να καταταχθεί στην Εναέρια Εθνοφρουρά του Τέξας. Ωστόσο, ούτε στο σώμα του Τέξας παρουσιάστηκε ποτέ.
Η Μέιπς και η ομάδα της δούλεψαν σκληρά για να έχουν ζωντανά στην εκπομπή μάρτυρες κι έγγραφα για να υποστηρίξουν τις κατηγορίες τους, κι ένιωθαν βέβαιοι ότι η υπόθεση ευσταθούσε. Το θέμα θα είχε σοβαρές επιπτώσεις στην επερχόμενη καμπάνια του Μπους για τις προεδρικές εκλογές του 2004. Μέσα σε λίγες μέρες από την αναμετάδοση της εκπομπής όμως, η θητεία του Μπους δεν ήταν πια το επίκεντρο των μέσω ενημέρωσης. Αντίθετα, ήταν η ίδια η εκπομπή, η Μέιπς και ο Ράδερ που τέθηκαν υπό αμφισβήτηση. Τα έγγραφά τους απορρίφθηκαν ως πλαστά, και οι συντελεστές της εκπομπής κατηγορήθηκαν για κακή δημοσιογραφία ή ότι είχαν εξαπατηθεί. Η Μέιπς θα έχανε τη δουλειά και τη φήμη της κι ο Νταν Ράδερ δε θα παρουσίαζε ξανά το δελτίο του CBS. Πως κατέληξε όλη η προσοχή στους δημοσιογράφους αντί για την ιστορία; Γιατί οι γραμματοσειρές και οι σημειώσεις των εγγράφων ξαφνικά ήταν πιο σημαντικές από το ερώτημα εάν ο Πρόεδρος είχε χρησιμοποιήσει αθέμιτα μέσα για να μην εκπληρώσει τη στρατιωτική του θητεία; Έχει αλλάξει άραγε η δημοσιογραφική ακεραιότητα θεμελιωδώς σε όλα τα δελτία ειδήσεων;
Η άποψή μας: Το σενάριο της ταινίας το υπογράφει ο πρωτάρης στη σκηνοθετική καρέκλα James Vanderbilt βασισμένος στο βιβλίο της Μέρι Μέιπς «Truth and Duty: The Press, the President, and the Privilege of Power». Γνωστός ως ο σεναριογράφος του «Zodiac», ο Vanderbilt φτιάχνει μια ταινία που μόνο αντικειμενική δεν τη λες – προς τιμήν του! Ο δημιουργός παίρνει ξεκάθαρα θέση και είναι μια θέση υπέρ της μαχητικής δημοσιογραφίας, υπέρ του δικαιώματος να θέτει κανείς ερωτήματα ιδίως όταν αυτά ενοχλούν την εξουσία, υπέρ της ανεύρεσης της αλήθειας. Βασισμένος σε πραγματικά γεγονότα καταγράφει με έναν πολυεπίπεδο και καθόλου επιδεικτικό (όπως θα μπορούσε) τρόπο την ανθρωποφαγία στην οποία μπορεί να οδηγήσει κάτι που δεν αρέσει στην εξουσία.
Θυμάστε τι γινόταν στις τηλεοράσεις λίγο πριν το δημοψήφισμα της 5ης Ιουλίου του 2015; Εκείνου ντε, στο οποίο ο ελληνικός λαός ψήφισε ένα μεγαλοπρεπέστατο ΟΧΙ και η κυβέρνηση των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ, με ένα τριπλό φλικ φλακ και μια μεγαλειώδη κυβίστηση (αλλαίως πως, «κωλοτούμπα») μετέφρασε σε ΝΑΙ; Εκεί όπου το MEGA (ναι μωρέ, αυτό, της αντικειμενικής πληροφόρησης), ο ΣΚΑΪ, ο ΑΝΤ1, όλα τα συστημικά μέσα μαζικής ενημέρωσης δεν έκρυβαν καθόλου την υποστήριξή τους στο ΝΑΙ; Γιατί με το ΟΧΙ θα ερχόταν ο μπαμπούλας, ο γκοτζίλα, η καταστροφή; Εκφοβισμός του κόσμου: «αντικειμενική» δημοσιογραφία στα χρόνια της χολέρας. Ο Vanderbilt λοιπόν δεν είναι αντικειμενικός όταν υπερασπίζεται τη μαχητική δημοσιογραφία κατακεραυνώνοντας την «αντικειμενική» δημοσιογραφία, που είναι κατευθυνόμενη από την εξουσία! Είναι πολύ απλό. Και είναι πολύ σπουδαίο. Και είναι και πολύ παλιομοδίτικο.
Η ταινία μοιάζει πια με «επιστημονικής φαντασίας». Ολοένα και λιγότεροι εμπιστεύονται τις τηλεοπτικές ειδήσεις, ολοένα και περισσότεροι χλευάζουν τους δημοσιογράφους μιας που «όλοι τα παίρνουν». Εκεί καταντήσαμε: να μην υπάρχει αντικειμενική πληροφόρηση, να υπάρχει υπερπληροφόρηση και η αναζήτηση της αλήθειας να έγκειται στις γνώσεις του κάθε ενός από εμάς ξεχωριστά με βάση τις προσλαμβάνουσες, το χρόνο ψαξίματος, την όποια ευφυΐα και τα φίλτρα για την απομάκρυνση της spam «αντικειμενικότητας». Για να γυρίσουμε στην ταινία: αποτελεί μια αποθέωση των παλιών, καλών καιρών της δημοσιογραφίας, που μάλλον την «έκαναν» ανεπιστρεπτί. Με ηρεμία, παίρνοντας το χρόνο του, δίνοντας ανάσες, παρουσιάζει τα γεγονότα έτσι όπως εκτυλίχθηκαν. Η παραγωγός αναγκάστηκε να σταθεί μπροστά σε εχθρική επιτροπή για να υποστηρίξει τα αυτονόητα. Είναι μια από τις καλύτερες σκηνές της ταινίας, καθώς ο Vanderbilt δείχνει τις αναλογίες με την εποχή του Μακάρθι και το κυνήγι των «μαγισσών» ή για να ακριβολογούμε των κομουνιστών στις ΗΠΑ! «Were you or have you ever been a liberal?» ρωτάει ειρωνικότατα η Μέιπς την «επιτροπή» θυμίζοντας το «Were you or have you ever been a memder of the communist party?» της επιτροπής Μακάρθι. Είπαμε: κάνεις τις σωστές ερωτήσεις; Είσαι επικίνδυνος! Μπορεί να αποκαλύψεις την αλήθεια!
Σπουδαία ταινία, με μια εκπληκτική για άλλη μια φορά Cate Blanchett στον πρωταγωνιστικό ρόλο και τον Robert Redford να σφραγίζει με την ποιότητά του και την περσόνα του το ρόλο του Νταν Ράδερ, ενός από τους πιο σπουδαίους δημοσιογράφους που πέρασαν ποτέ από την αμερικάνικη τηλεόραση. Το μόνο που μένει να πούμε για την ταινία είναι αυτό που λέει κλείνοντας ο Ράδερ το τελευταίο δελτίο ειδήσεων που εκφωνεί: «Κουράγιο». Οι χειρότερες μέρες βρίσκονται μπροστά μας... Ή όπως έλεγε και μια άλλη ψυχή: «you can't handle the truth»...
Η υπόθεση: Το πρωί της 9ης Σεπτεμβρίου 2004, η βετεράνος παραγωγός του δελτίου ειδήσεων του CBS, Μέρι Μέιπς, πίστευε ότι είχε κάθε λόγο να αισθάνεται περήφανη για τη δουλειά της. Μέχρι το βράδι της ίδιας μέρας, η Μέιπς με τον παρουσιαστή του δελτίου Νταν Ράδερ, θα δεχόντουσαν πολύ σκληρή κριτική κι έλεγχο. Το προηγούμενο βράδι, ο Ράδερ παρουσίασε στην εκπομπή 60 Minutes I, αποδείξεις ότι ο πρόεδρος Τζορτ Μπους είχε βρει τρόπο να αποφύγει τη στρατιωτική του θητεία από το 1968 έως το 1974. Η εκπομπή υποστήριξε ότι ο Τζορτζ Μπους χρησιμοποίησε οικογενειακές γνωριμίες και πολιτική δύναμη για να μη στρατολογηθεί στο πόλεμο του Βιετνάμ, αλλά να καταταχθεί στην Εναέρια Εθνοφρουρά του Τέξας. Ωστόσο, ούτε στο σώμα του Τέξας παρουσιάστηκε ποτέ.
Η Μέιπς και η ομάδα της δούλεψαν σκληρά για να έχουν ζωντανά στην εκπομπή μάρτυρες κι έγγραφα για να υποστηρίξουν τις κατηγορίες τους, κι ένιωθαν βέβαιοι ότι η υπόθεση ευσταθούσε. Το θέμα θα είχε σοβαρές επιπτώσεις στην επερχόμενη καμπάνια του Μπους για τις προεδρικές εκλογές του 2004. Μέσα σε λίγες μέρες από την αναμετάδοση της εκπομπής όμως, η θητεία του Μπους δεν ήταν πια το επίκεντρο των μέσω ενημέρωσης. Αντίθετα, ήταν η ίδια η εκπομπή, η Μέιπς και ο Ράδερ που τέθηκαν υπό αμφισβήτηση. Τα έγγραφά τους απορρίφθηκαν ως πλαστά, και οι συντελεστές της εκπομπής κατηγορήθηκαν για κακή δημοσιογραφία ή ότι είχαν εξαπατηθεί. Η Μέιπς θα έχανε τη δουλειά και τη φήμη της κι ο Νταν Ράδερ δε θα παρουσίαζε ξανά το δελτίο του CBS. Πως κατέληξε όλη η προσοχή στους δημοσιογράφους αντί για την ιστορία; Γιατί οι γραμματοσειρές και οι σημειώσεις των εγγράφων ξαφνικά ήταν πιο σημαντικές από το ερώτημα εάν ο Πρόεδρος είχε χρησιμοποιήσει αθέμιτα μέσα για να μην εκπληρώσει τη στρατιωτική του θητεία; Έχει αλλάξει άραγε η δημοσιογραφική ακεραιότητα θεμελιωδώς σε όλα τα δελτία ειδήσεων;
Η άποψή μας: Το σενάριο της ταινίας το υπογράφει ο πρωτάρης στη σκηνοθετική καρέκλα James Vanderbilt βασισμένος στο βιβλίο της Μέρι Μέιπς «Truth and Duty: The Press, the President, and the Privilege of Power». Γνωστός ως ο σεναριογράφος του «Zodiac», ο Vanderbilt φτιάχνει μια ταινία που μόνο αντικειμενική δεν τη λες – προς τιμήν του! Ο δημιουργός παίρνει ξεκάθαρα θέση και είναι μια θέση υπέρ της μαχητικής δημοσιογραφίας, υπέρ του δικαιώματος να θέτει κανείς ερωτήματα ιδίως όταν αυτά ενοχλούν την εξουσία, υπέρ της ανεύρεσης της αλήθειας. Βασισμένος σε πραγματικά γεγονότα καταγράφει με έναν πολυεπίπεδο και καθόλου επιδεικτικό (όπως θα μπορούσε) τρόπο την ανθρωποφαγία στην οποία μπορεί να οδηγήσει κάτι που δεν αρέσει στην εξουσία.
Θυμάστε τι γινόταν στις τηλεοράσεις λίγο πριν το δημοψήφισμα της 5ης Ιουλίου του 2015; Εκείνου ντε, στο οποίο ο ελληνικός λαός ψήφισε ένα μεγαλοπρεπέστατο ΟΧΙ και η κυβέρνηση των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ, με ένα τριπλό φλικ φλακ και μια μεγαλειώδη κυβίστηση (αλλαίως πως, «κωλοτούμπα») μετέφρασε σε ΝΑΙ; Εκεί όπου το MEGA (ναι μωρέ, αυτό, της αντικειμενικής πληροφόρησης), ο ΣΚΑΪ, ο ΑΝΤ1, όλα τα συστημικά μέσα μαζικής ενημέρωσης δεν έκρυβαν καθόλου την υποστήριξή τους στο ΝΑΙ; Γιατί με το ΟΧΙ θα ερχόταν ο μπαμπούλας, ο γκοτζίλα, η καταστροφή; Εκφοβισμός του κόσμου: «αντικειμενική» δημοσιογραφία στα χρόνια της χολέρας. Ο Vanderbilt λοιπόν δεν είναι αντικειμενικός όταν υπερασπίζεται τη μαχητική δημοσιογραφία κατακεραυνώνοντας την «αντικειμενική» δημοσιογραφία, που είναι κατευθυνόμενη από την εξουσία! Είναι πολύ απλό. Και είναι πολύ σπουδαίο. Και είναι και πολύ παλιομοδίτικο.
Η ταινία μοιάζει πια με «επιστημονικής φαντασίας». Ολοένα και λιγότεροι εμπιστεύονται τις τηλεοπτικές ειδήσεις, ολοένα και περισσότεροι χλευάζουν τους δημοσιογράφους μιας που «όλοι τα παίρνουν». Εκεί καταντήσαμε: να μην υπάρχει αντικειμενική πληροφόρηση, να υπάρχει υπερπληροφόρηση και η αναζήτηση της αλήθειας να έγκειται στις γνώσεις του κάθε ενός από εμάς ξεχωριστά με βάση τις προσλαμβάνουσες, το χρόνο ψαξίματος, την όποια ευφυΐα και τα φίλτρα για την απομάκρυνση της spam «αντικειμενικότητας». Για να γυρίσουμε στην ταινία: αποτελεί μια αποθέωση των παλιών, καλών καιρών της δημοσιογραφίας, που μάλλον την «έκαναν» ανεπιστρεπτί. Με ηρεμία, παίρνοντας το χρόνο του, δίνοντας ανάσες, παρουσιάζει τα γεγονότα έτσι όπως εκτυλίχθηκαν. Η παραγωγός αναγκάστηκε να σταθεί μπροστά σε εχθρική επιτροπή για να υποστηρίξει τα αυτονόητα. Είναι μια από τις καλύτερες σκηνές της ταινίας, καθώς ο Vanderbilt δείχνει τις αναλογίες με την εποχή του Μακάρθι και το κυνήγι των «μαγισσών» ή για να ακριβολογούμε των κομουνιστών στις ΗΠΑ! «Were you or have you ever been a liberal?» ρωτάει ειρωνικότατα η Μέιπς την «επιτροπή» θυμίζοντας το «Were you or have you ever been a memder of the communist party?» της επιτροπής Μακάρθι. Είπαμε: κάνεις τις σωστές ερωτήσεις; Είσαι επικίνδυνος! Μπορεί να αποκαλύψεις την αλήθεια!
Σπουδαία ταινία, με μια εκπληκτική για άλλη μια φορά Cate Blanchett στον πρωταγωνιστικό ρόλο και τον Robert Redford να σφραγίζει με την ποιότητά του και την περσόνα του το ρόλο του Νταν Ράδερ, ενός από τους πιο σπουδαίους δημοσιογράφους που πέρασαν ποτέ από την αμερικάνικη τηλεόραση. Το μόνο που μένει να πούμε για την ταινία είναι αυτό που λέει κλείνοντας ο Ράδερ το τελευταίο δελτίο ειδήσεων που εκφωνεί: «Κουράγιο». Οι χειρότερες μέρες βρίσκονται μπροστά μας... Ή όπως έλεγε και μια άλλη ψυχή: «you can't handle the truth»...
Στις δικές μας αίθουσες? Στις 26 Μαΐου 2016 από την Seven / Spentzos
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Η δική σου κριτική