Movies Ltd

Διχασμένο κορμί!

του Θόδωρου Γιαχουστίδη (@PAOK1969)

Τι αξία έχουν οι όρκοι αν δεν μπορείς να τους πατήσεις;

Αυτή είναι η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία της Ιταλίδας σκηνοθέτριας Laura Bispuri. Το σενάριο της ταινίας Vergine Giurata / Sworn Virgin, βασίζεται στο ομώνυμο βιβλίο της Elvira Dones. Συμμετείχε στο διαγωνιστικό τμήμα του φεστιβάλ Βερολίνου του 2015, ενώ την πρώτη πανελλήνια προβολή της την έκανε στο περασμένο φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, όπου προβλήθηκε ενταγμένη στο πλαίσιο του τμήματος «Ματιές στα Βαλκάνια» - κι εκεί ήταν που την είδαμε κι εμείς.

Για την καλύτερη κατανόηση του τι συμβαίνει στην ταινία, παραθέτουμε κομμάτι του δελτίου τύπου, το οποίο αναφέρεται στο φαινόμενο της ορκισμένης παρθένας: «Το δικαίωμα για μια γυναίκα να δηλωθεί ως άντρας, να συμπεριφέρεται σαν άντρας και να αποκτήσει όλα τα δικαιώματα του άντρα, όπως ορίζει το έθιμο του Κανούν αποκλειστικά για τους άντρες, είναι αναγνωρισμένο. Υπάρχουν ενδείξεις ότι αυτό το φαινόμενο βρίσκεται σε ισχύ εδώ και τουλάχιστον 200 χρόνια. Υπάρχουν ακόμα λίγες περιπτώσεις στις οποίες εφαρμόζεται ακόμη και σήμερα: περίπου 100 περιπτώσεις στο Κοσσυφοπέδιο και στις περιοχές κοντά στο αλβανικά σύνορα. Το φαινόμενο αυτό στο παρελθόν υπήρχε επίσης στη Σερβία, στο Μαυροβούνιο και στη Βοσνία. Υποτίθεται ότι η γυναίκα είναι παρθένα, και, κατά συνέπεια, η αλλαγή αυτή γίνεται ώστε να φθάσει στη σεξουαλική ωριμότητά της. Απαιτείται πλήρης αποχή από τη σεξουαλική ζωή, ένας βασικός λόγος για τον οποίον αυτές οι γυναίκες ("burrnesh") έχουν ορκιστεί παρθένες ("virgjinat e bitume"). Αυτές οι γυναίκες ντύνονται σαν άνδρες, καθώς τα αντρικά ρούχα θεωρούνται ως ένα στοιχείο που νομιμοποιεί τον όρκο αλλαγής που δίνουν, ενώ παραδοσιακά γίνεται μια τελετή από δώδεκα άνδρες του χωριού της γυναίκας. Μετά την ορκωμοσία, η παρθένος έχει καθημερινά ανδρική συμπεριφορά. Παίρνει το όνομα ενός άντρα, έχει τη δυνατότητα να μεταφέρει όπλο, να καπνίζει και να πίνει με τους άντρες σε χώρους όπου δεν επιτρέπονται οι γυναίκες. Επίσης αποκτά το δικαίωμα να πουλήσει, να αγοράσει και να διαχειριστεί την περιουσία της και μπορεί ακόμη και να λάβει μέρος στον πόλεμο ή σε βεντέτες μεταξύ των φυλών. Έχει ίσα δικαιώματα με τους άντρες, αλλά ποτέ δεν μπορεί να παντρευτεί ή να έχει σχέσεις με κανέναν από τα δύο φύλα».

Η υπόθεση: Η Χάνα Ντόντα, κορίτσι ακόμα, ξεφεύγει από το πεπρωμένο της να γίνει σύζυγος και υπηρέτρια – ένα μέλλον που επιβάλλεται σε όλες τις γυναίκες στα, απομακρυσμένα από τα αστικά κέντρα, χωριά της Αλβανίας. Με τη βοήθεια και την καθοδήγηση του ανθρώπου που την έσωσε από βέβαιο θάνατο, η Χάνα επικαλείται τον παλιό εθιμικό νόμο Κανούν και δίνει όρκο αιώνιας παρθενίας για να μπορέσει να κρατήσει όπλο και να ζήσει ελεύθερα, όπως οι άνδρες. Για τους συγχωριανούς της, η Χάνα γίνεται «ορκισμένη παρθένα» και παίρνει το όνομα Μαρκ.

Ωστόσο, μια ανησυχία υπάρχει πάντα κάτω από την ανδρική της περιβολή. Χρόνια αργότερα, τα δυσθεώρητα αλβανικά βουνά και η επιλογή της μοιάζουν πλέον με φυλακή. Ο «Μαρκ» αποφασίζει να ξεκινήσει για ένα ταξίδι που ανέβαλλε εδώ και χρόνια. Ταξιδεύει στην Ιταλία, προκειμένου να βρει την (ουσιαστικά κι όχι εξ αίματος) αδελφή της, η οποία το είχε σκάσει χρόνια πριν, μαζί με τον νυν σύζυγό της, με τον οποίο έχουν αποκτήσει και μια κόρη. Θα καταφέρει να κρατήσει τον όρκο του ο Μαρκ; Ή μήπως η ανθισμένη πλέον σεξουαλικότητα της Χάνα θα την οδηγήσει να τον σπάσει;

Η άποψή μας: Λατρεύουμε Alba Rohrwacher! Πώς ρε παιδί μου γουστάρουμε Βαγγέλη Μουρίκη όπου και να τον πετύχουμε; Αυτό! Η σχεδόν albino ηθοποιός από την Ιταλία είναι εξαιρετική σε όποιον ρόλο κι αν την έχουμε παρακολουθήσει. Και οι επιλογές της είναι συνήθως πολύ καλές ταινίες. Όπως τούτη εδώ. Που μπορεί να αναγνωσθεί ποικιλοτρόπως. Πχ, επιβίωση μιας γυναίκας σε έναν ανδροκρατούμενο κόσμο. Ή, πόσο η επιλογή του αυτοπροσδιορισμού μπορεί να έχει κόστος. Ή, υπάρχει δυνατότητα κάποιος να καταπνίξει τον ερωτισμό του, να τον καταπιέσει, να τον εξαφανίσει; Ή, τι είναι τελικά η οικογένεια, ποιος είναι ο ορισμός της και ποια η πραγματική της αξία; Η σκηνοθέτιδα της ταινίας με σταθερό χέρι μας κάνει κοινωνούς πέρα όλων των άλλων, ενός πολύ ενδιαφέροντος εθίμου της Αλβανίας, αυτό της ορκισμένης παρθένας. Όταν ο Μαρκ βλέπει τον Παλ, μια άλλη ορκισμένη παρθένα, πολλά χρόνια μετά την πρώτη τους συνάντηση, καταλαβαίνει πως πρέπει να προχωρήσει. Να απεγκλωβιστεί από τη φυλακή στην οποία μπήκε μόνη της. Φταίει που και το σώμα της ζητάει να ικανοποιηθεί – και πριν πάει Ιταλία το... ικανοποιεί μόνος - η του/ της.

«Πονάει το σεξ;», ρωτάει την αδελφή της (είπαμε, όχι εξ αίματος αλλά εξ ουσίας). «Είναι σαν το κάψιμο όταν πίνεις ρακή» της απαντάει εκείνη. «Τις περισσότερες φορές που το κάνεις εύχεσαι να μην το είχες κάνει» συνεχίζει. «Αλλά όταν γίνεται σωστά, είναι τέλεια», ολοκληρώνει. «Σαν να σε φυσάει ο αέρας πάνω στα βουνά της πατρίδας δηλαδή», συμπεραίνει ο Μαρκ – και ναι, έχει και χιούμορ η ταινία. Και το ταφικό έθιμο στη συγκεκριμένη περιοχή της Αλβανίας έχει ενδιαφέρον και οι σκηνές της συγχρονικής κολύμβησης έχουν τη σημασία τους (γιατί είναι άλλο αυτό που βλέπουμε πάνω από το νερό κι άλλο αυτό που συμβαίνει μέσα στο νερό). Το τελικό μήνυμα της ταινίας είναι αν μη τι άλλο αισιόδοξο: κάθε φορά που τολμάς να παρατήσεις κάτι δεδομένο, τα βάζεις με την ασφάλεια και τη σιγουριά σου. Την έκβαση του αποτελέσματος δεν μπορεί να τη γνωρίζεις τουλάχιστον όμως σαν έτοιμος από καιρό διεκδικείς κάτι καλύτερο. Κι αυτό από μόνο του είναι σπουδαίο.

Στις δικές μας αίθουσες? Στις 7 Απριλίου 2016 από την AMA Films