Mediterranea
του Jonas Carpignano. Με τους Koudous Seihon, Alassane Sy, Adam Gnegne, Mary Elizabeth Innocence, Pio Amato, Zaccaria Kbiri, Davide Schipilliti, Vincenzina Siciliano
«We found love in a hopeless place»; Δύσκολα...
του Θόδωρου Γιαχουστίδη (@PAOK1969) 
Αμαλιάδα – Rosarno, ένα τσιγάρο δρόμο
Οι ταινίες με ήρωες μετανάστες κλείνουν σπίτια! Δεν πουλάνε ρε παιδί μου, δεν κόβουν εισιτήρια! Το ξέρουν (ξέρουμε) όλοι όσοι ασχολούνται (ασχολούμαστε) με το σινεμά, άμεσα ή έμμεσα, στη χώρα μας (το ίδιο νομίζω πάντως πως ισχύει σε όλο τον δυτικό κόσμο). Διανομείς, αιθουσάρχες, κριτικοί, με ένα στόμα, μια φωνή: ποιος θα δει ταινία με πρωταγωνιστές πρόσφυγες; Γιατί συμβαίνει αυτό; Υπάρχουν αρκετές απαντήσεις που μπορεί να δώσει κανείς για να εξηγήσει το φαινόμενο, επιφανειακά ή εν τω βάθει. Οι μετανάστες δεν είναι φωτογενείς! Η μετανάστευση, ένα από τα πιο σοβαρά προβλήματα του 21ου αιώνα, είναι κάτι που βιώνουμε, να πάμε να το δούμε και σινεμά; Πολύ δυστυχία και μιζέρια ρε παιδί μου. Τα ρούχα τους είναι λερωμένα, η ανάσα τους βρωμάει από την πείνα, το βλέμμα τους είναι βαρύ από τη νύστα και την κούραση, είναι πτωχοί, omg, omg, omg... Και τι γυρεύουν στη χώρα μας, να γυρίσουν πίσω από εκεί που ήρθαν, που θα τους δούμε και στο σινεμά! Μέχρι που ήρθαν οι Αλβανοί και οι Πακιστανοί αφήναμε τα κλειδιά στην εξώπορτα – τόσο καλοί ήταν οι άνθρωποι (μόνο Έλληνες, εννοείται). Τώρα, διπλαμπαρώνουμε. Μας πήραν τις δουλειές! Είναι μέλη του Isis! Υπάρχει σχέδιο ανθελληνοποίησης, αλλαγής του DNA του τόπου! Άσε που έχουν και την κακή συνήθεια να πνίγονται μεσοπέλαγα και πεθαίνουν και τα παιδιά τους – μα να βλέπουμε τέτοια πράγματα μεσημεριάτικα, την ώρα που τρώμε, κι εμείς λίγη ηρεμία θέλουμε, έλα τώρα, σε παρακαλώ, σιγά μην είναι φτωχοί, τόσα λεφτά δίνουν στους δουλεμπόρους, καλά κάνουν οι Δανοί και τους παίρνουν τα χρυσαφικά και τα χρήματα, τι, τσάμπα θα τη βγάλουν οι αλήτες, μωρέ δεν σφάξαμε, άσε που θα βιάσουν και τις γυναίκες μας... Τέτοια πράγματα...
Τι εύκολα ξεχνάμε όλοι, ε; Μωρέ, δεν έχετε δει το «America America»; Κανείς πια; Δεν έχετε συγγενείς, φίλους, γνωστούς, που μετανάστευσαν όντας Έλληνες; Σε Γερμανία, Αγγλία, Βέλγιο, Σουηδία, ΗΠΑ, Καναδά, Αυστραλία; Δύο με τρία εκατομμύρια Έλληνες ζουν εκτός συνόρων! Σε αναζήτηση καλύτερης ζωής! Κι ο αριθμός αυξάνεται καθώς η κρίση στέλνει πλέον στο εξωτερικό όχι μόνον ανειδίκευτους εργάτες (όπως συνέβαινε τη δεκαετία του '60) αλλά και επιστημονικό προσωπικό. Δεν θα ξεχάσω ποτέ τη Γερμανίδα κωλόγρια που όταν με είδε, πιτσιρικά (άντε να ήμουν 10 χρονών) στη Γερμανία, παρέα με τους φίλους μου (σκούροι όλοι, Έλληνες, Τούρκοι, Ιταλοί, Ισπανοί, Πορτογάλοι) κούνησε το κεφάλι της με φοβερή αηδία επαναλαμβάνοντας συνεχώς τη λέξη «Ausländer»: αλλοδαποί. Οπότε, ναι, συνυπογράφω ως δήλωση τον τίτλο του τρομερού άσματος των Pop Will Eat Itself: «Ich bin ein Ausländer»! Και ναι, άντε ρε παιδιά, δεν είναι αντιτουριστικές οι ταινίες με μετανάστες. Όπως σε όλα τα φιλμ υπάρχουν καλές και κακές ταινίες. H Mediterranea είναι μια σπουδαία ταινία με ήρωες μετανάστες. Και βασίζεται και σε πραγματική ιστορία.
Η υπόθεση: Ο Αγίβα άφησε πρόσφατα το σπίτι του στην Μπουρκίνα Φάσο, αναζητώντας μια καλύτερη ζωή κι έναν τρόπο για να συντηρήσει την αδελφή του και τη μικρή του κόρη, που έμειναν πίσω στην πατρίδα. Προκειμένου να τα καταφέρει, θα εκμεταλλευτεί τη συμμετοχή του σε μια παράνομη επιχείρηση διακίνησης λαθρομεταναστών και θα κατορθώσει να φύγει από την Αφρική για τη νότια Ιταλία, μαζί με τον καλύτερό του φίλο, Αμπάς. Παρά τις δυσχέρειες, ο Αγίβα προσαρμόζεται στη ζωή στην Ιταλία, αλλά όταν αναπτύσσονται εντάσεις στην τοπική κοινότητα της πόλης Ροσάρνο όπου εγκαθίσταται, ανάμεσα στους μετανάστες, τους ντόπιους και την αστυνομία, τα πράγματα γίνονται ολοένα και περισσότερο επικίνδυνα. Αποφασισμένος να διατηρήσει τη νέα του ζωή, θα επιχειρήσει να ξεπεράσει τις δυσκολίες, όχι όμως χωρίς προσωπικό κόστος. Ταυτόχρονα, οι διαφορετικές κοσμοθεωρίες τους θα τον φέρουν σε σύγκρουση με τον Αμπάς, που μοιάζει να παρασύρεται από την οργή για την περιφρόνηση, τον ρατσισμό και την εκμετάλλευση που καλούνται να αντιμετωπίσουν.
Η άποψή μας: Αυτή η ταινία ξεκίνησε την καριέρα της στο φεστιβάλ των Καννών, όπου προβλήθηκε στο παράλληλο τμήμα «Εβδομάδα της Κριτικής». Παίχτηκε και στο φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, καθώς ήταν υποψήφια για το βραβείο Lux του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλείου. Να σας πω γιατί μου άρεσε προσωπικά αυτή η ταινία; Γιατί παρουσιάζει την κατάσταση όπως είναι. Χωρίς ωραιοποιήσεις αλλά και χωρίς επιτηδευμένους μελοδραματισμούς. Για τη ζωή τους μάχονται οι άνθρωποι. Κάποιοι δολοφονούνται από «πειρατές» της ερήμου. Κάποιοι μπορεί να μην τη βγάλουν καθαρή στο ταξίδι μέσα στη Μεσόγειο. Κάποιοι θα παγώσουν από το κρύο της Ευρώπης. Ναι. Αλλά έχουν και το «We found love» της Rihanna ως ringtone! Το «We found love» ακούγεται πολλάκις γιατί στους στίχους επαναλαμβάνεται συχνά το «We found love in a hopeless place» και ο σκηνοθέτης το χρησιμοποιεί ως λάιφ μοτίφ: άλλοτε τονίζει την ελπίδα κι άλλοτε δεν μπορεί παρά να αναδείξει την ειρωνεία του πράγματος.
Ο Koudous Seihon, που υποδύεται τον Αγίβα, ουσιαστικά υποδύεται τον εαυτό του, μιας που τη δική του ιστορία άκουσε ο σκηνοθέτης και αποφάσισε, αφού την παρουσίασε σε δύο μικρού μήκους ταινίες, να την παρουσιάσει και σε μεγάλου μήκους – την πρώτη του. Ο Αγίβα λοιπόν από την Μπουρκίνα Φάσο βρίσκεται στην Αλγερία, πηγαίνει στη Λιβύη και από εκεί στην Ιταλία, όπου βρίσκεται να μαζεύει πορτοκάλια (θα μπορούσε να μαζεύει φράουλες στην Αμαλιάδα...). Μπορεί να παγώνει, να κοιμάται καταγής, να κάνει παρέα σε ποντίκια, να κλέβει μια βαλίτσα για να βρει ζεστά ρούχα, αλλά την ανθρωπιά του δεν την χάνει στιγμή. Παλεύει γιατί αυτό ξέρει να κάνει. Θέλει το όλον να λειτουργήσει. Στέλνει ένα mp3 player στην κόρη του (η σκηνή της συνομιλίας τους στο Skype είναι από τις πιο υπέροχες της ταινίας), έρχεται σε επαφή με άλλους μετανάστες, με αλληλέγγυους αλλά και με στραβωμένους ντόπιους που απλά δεν γουστάρουν ή πιο βαθιά θέλουν να διώξουν τους μετανάστες, να τους κάνουν κακό αν μπορούν, να εκτονώσουν το μίσος τους για τους άλλους, τους ξένους.
Υπάρχει η Μάμα Άφρικα που διοργανώνει συσσίτια, υπάρχει ο... μαφιόζος πιτσιρικάς, που πουλάει τα πάντα και καπνίζει σαν μαύρος (χα!) και δεν τον νοιάζουν χρώματα, προέλευση, θρησκεία, υπάρχει η οικογένεια του αφεντικού που εντάξει, τη δουλειά του κάνει, εκμεταλλεύεται τους μετανάστες αλλά δεν είναι κακός ρε παιδί μου, πως να το κάνουμε. Υπάρχουν και οι άλλοι, που δέρνουν, που ουρλιάζουν, που μισούν. And the hatters gonna hate, που λέει και η Taylor Swift (ναι, κι αυτό ακούγεται στην ταινία!). Κι όταν έρθει η αναπόφευκτη σύγκρουση κι αφού ο Αμπάς λιντσαριστεί κι αφού πολλοί μετανάστες αποφασίσουν να γυρίσουν πίσω γιατί η Ευρώπη κάθε άλλο παρά ο παράδεισος που νόμιζαν αποδεικνύεται, τι θα κάνει ο Αγίβα; Θα βάζει σαμπάνιες σε πάρτι όπου θα παραβρεθούν και κάποιοι από τους ντόπιους φασίστες. Και υπό τους ήχους του αθάνατου «Sarà perché ti amo» των επιτυχημένων και στη χώρα μας Ricchi e Poveri (μα όνομα για συγκρότημα είναι αυτό; άκου πλούσιοι και φτωχοί...), που έγινε επιτυχία το μακρινό 1981 (εδώ τότε εμφανίστηκε η περίφημη «Αλλαγή» - 12 χρονών ήμουν τότε...), ο φίλος μας ο Αγίβα θα μπει κι αυτός στο πάρτι. Out of focus. Και θα γίνει ίδιος με τους άλλους. Δεν θα ξεχωρίζει. Γιατί, θα είναι στη Μεσόγειο. Τι λέω, στις Μεσόγειες. Πληθυντικός. Τι σου είναι το καλό σινεμά ρε φίλε...
Η υπόθεση: Ο Αγίβα άφησε πρόσφατα το σπίτι του στην Μπουρκίνα Φάσο, αναζητώντας μια καλύτερη ζωή κι έναν τρόπο για να συντηρήσει την αδελφή του και τη μικρή του κόρη, που έμειναν πίσω στην πατρίδα. Προκειμένου να τα καταφέρει, θα εκμεταλλευτεί τη συμμετοχή του σε μια παράνομη επιχείρηση διακίνησης λαθρομεταναστών και θα κατορθώσει να φύγει από την Αφρική για τη νότια Ιταλία, μαζί με τον καλύτερό του φίλο, Αμπάς. Παρά τις δυσχέρειες, ο Αγίβα προσαρμόζεται στη ζωή στην Ιταλία, αλλά όταν αναπτύσσονται εντάσεις στην τοπική κοινότητα της πόλης Ροσάρνο όπου εγκαθίσταται, ανάμεσα στους μετανάστες, τους ντόπιους και την αστυνομία, τα πράγματα γίνονται ολοένα και περισσότερο επικίνδυνα. Αποφασισμένος να διατηρήσει τη νέα του ζωή, θα επιχειρήσει να ξεπεράσει τις δυσκολίες, όχι όμως χωρίς προσωπικό κόστος. Ταυτόχρονα, οι διαφορετικές κοσμοθεωρίες τους θα τον φέρουν σε σύγκρουση με τον Αμπάς, που μοιάζει να παρασύρεται από την οργή για την περιφρόνηση, τον ρατσισμό και την εκμετάλλευση που καλούνται να αντιμετωπίσουν.
Η άποψή μας: Αυτή η ταινία ξεκίνησε την καριέρα της στο φεστιβάλ των Καννών, όπου προβλήθηκε στο παράλληλο τμήμα «Εβδομάδα της Κριτικής». Παίχτηκε και στο φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, καθώς ήταν υποψήφια για το βραβείο Lux του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλείου. Να σας πω γιατί μου άρεσε προσωπικά αυτή η ταινία; Γιατί παρουσιάζει την κατάσταση όπως είναι. Χωρίς ωραιοποιήσεις αλλά και χωρίς επιτηδευμένους μελοδραματισμούς. Για τη ζωή τους μάχονται οι άνθρωποι. Κάποιοι δολοφονούνται από «πειρατές» της ερήμου. Κάποιοι μπορεί να μην τη βγάλουν καθαρή στο ταξίδι μέσα στη Μεσόγειο. Κάποιοι θα παγώσουν από το κρύο της Ευρώπης. Ναι. Αλλά έχουν και το «We found love» της Rihanna ως ringtone! Το «We found love» ακούγεται πολλάκις γιατί στους στίχους επαναλαμβάνεται συχνά το «We found love in a hopeless place» και ο σκηνοθέτης το χρησιμοποιεί ως λάιφ μοτίφ: άλλοτε τονίζει την ελπίδα κι άλλοτε δεν μπορεί παρά να αναδείξει την ειρωνεία του πράγματος.
Ο Koudous Seihon, που υποδύεται τον Αγίβα, ουσιαστικά υποδύεται τον εαυτό του, μιας που τη δική του ιστορία άκουσε ο σκηνοθέτης και αποφάσισε, αφού την παρουσίασε σε δύο μικρού μήκους ταινίες, να την παρουσιάσει και σε μεγάλου μήκους – την πρώτη του. Ο Αγίβα λοιπόν από την Μπουρκίνα Φάσο βρίσκεται στην Αλγερία, πηγαίνει στη Λιβύη και από εκεί στην Ιταλία, όπου βρίσκεται να μαζεύει πορτοκάλια (θα μπορούσε να μαζεύει φράουλες στην Αμαλιάδα...). Μπορεί να παγώνει, να κοιμάται καταγής, να κάνει παρέα σε ποντίκια, να κλέβει μια βαλίτσα για να βρει ζεστά ρούχα, αλλά την ανθρωπιά του δεν την χάνει στιγμή. Παλεύει γιατί αυτό ξέρει να κάνει. Θέλει το όλον να λειτουργήσει. Στέλνει ένα mp3 player στην κόρη του (η σκηνή της συνομιλίας τους στο Skype είναι από τις πιο υπέροχες της ταινίας), έρχεται σε επαφή με άλλους μετανάστες, με αλληλέγγυους αλλά και με στραβωμένους ντόπιους που απλά δεν γουστάρουν ή πιο βαθιά θέλουν να διώξουν τους μετανάστες, να τους κάνουν κακό αν μπορούν, να εκτονώσουν το μίσος τους για τους άλλους, τους ξένους.
Υπάρχει η Μάμα Άφρικα που διοργανώνει συσσίτια, υπάρχει ο... μαφιόζος πιτσιρικάς, που πουλάει τα πάντα και καπνίζει σαν μαύρος (χα!) και δεν τον νοιάζουν χρώματα, προέλευση, θρησκεία, υπάρχει η οικογένεια του αφεντικού που εντάξει, τη δουλειά του κάνει, εκμεταλλεύεται τους μετανάστες αλλά δεν είναι κακός ρε παιδί μου, πως να το κάνουμε. Υπάρχουν και οι άλλοι, που δέρνουν, που ουρλιάζουν, που μισούν. And the hatters gonna hate, που λέει και η Taylor Swift (ναι, κι αυτό ακούγεται στην ταινία!). Κι όταν έρθει η αναπόφευκτη σύγκρουση κι αφού ο Αμπάς λιντσαριστεί κι αφού πολλοί μετανάστες αποφασίσουν να γυρίσουν πίσω γιατί η Ευρώπη κάθε άλλο παρά ο παράδεισος που νόμιζαν αποδεικνύεται, τι θα κάνει ο Αγίβα; Θα βάζει σαμπάνιες σε πάρτι όπου θα παραβρεθούν και κάποιοι από τους ντόπιους φασίστες. Και υπό τους ήχους του αθάνατου «Sarà perché ti amo» των επιτυχημένων και στη χώρα μας Ricchi e Poveri (μα όνομα για συγκρότημα είναι αυτό; άκου πλούσιοι και φτωχοί...), που έγινε επιτυχία το μακρινό 1981 (εδώ τότε εμφανίστηκε η περίφημη «Αλλαγή» - 12 χρονών ήμουν τότε...), ο φίλος μας ο Αγίβα θα μπει κι αυτός στο πάρτι. Out of focus. Και θα γίνει ίδιος με τους άλλους. Δεν θα ξεχωρίζει. Γιατί, θα είναι στη Μεσόγειο. Τι λέω, στις Μεσόγειες. Πληθυντικός. Τι σου είναι το καλό σινεμά ρε φίλε...
Στις δικές μας αίθουσες? Στις 28 Ιανουαρίου 2016 από την Weird Wave
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Η δική σου κριτική