Movies Ltd

Ή όταν ο Θεός δεν έχει τον Θεό του

του Θόδωρου Γιαχουστίδη (@PAOK1969)

Των... 18 Αποστόλων

Ανακοίνωσις: Δηλώνω άθρησκος και ουχί άθεος. Μετά από αυτήν την ταινία, πάντως, ίσως και να αναθεωρήσω! Λύστε μου όμως μια απορία ρε παιδιά πριν και πάνω από όλα: αυτός που αφήνει Διαθήκη (την οποία καταγράφουν άλλοι) δεν είναι αυτός που καταλαβαίνει ότι πλησιάζει το τέλος του; Αυτός που πεθαίνει; Από Νομικής απόψεως τουλάχιστον, έτσι; Αυτό δεν είναι η διαθήκη; Αφήνω στον υιό μου ένα διαμέρισμα 70 τετραγωνικών στο Καραμπουρνάκι; Και μάλιστα, η διαθήκη δεν ανοίγεται αφού πρώτα πεθάνει αυτός που ενδιαφέρεται να διαχειριστεί την περιουσία του; Μήπως είναι λάθος η χρησιμοποίηση της λέξεως «Διαθήκη» στην περίπτωση του χριστιανισμού; Ή μήπως ο θεός έχει πεθάνει;;;

Ο Jaco Van Dormael ξεκίνησε εντυπωσιακά την κινηματογραφική του καριέρα και μάλιστα είχε (αναλογικά) μεγάλη επιτυχία στη χώρα μας ως σκηνοθέτης. Το «Τοτό ο ήρωας» (Toto le héros, 1991), η πρώτη του μεγάλου μήκους ταινία είναι θαυμάσια και μάλλον είναι και η καλύτερή του. Ακολούθησε η «Όγδοη ημέρα» (Le huitième jour, 1996), ένα δυνητικά μελό που εντέλει κρατούσε τις ισορροπίες όντας αρκούντως συγκινητικό, με ήρωα και πρωταγωνιστή έναν άνθρωπο πάσχοντα από Σύνδρομο Down (τον Pascal Duquenne, που έτσι κι αλλιώς έχει παίξει στις τέσσερις από τις πέντε μεγάλου μήκους ταινίες του Van Dormael). 13 χρόνια μετά, ο σκηνοθέτης γύρισε την 3η του συνολικά και πρώτη του αγγλόφωνη ταινία, το «Mr. Nobody» (στην Ελλάδα βγήκε κατευθείαν σε dvd), μια παράξενη, ονειρική ταινία, που οδηγούσε τον Van Dormael, σε νέα μονοπάτια, καθώς φλέρταρε πλέον ανοιχτά με τον σουρεαλισμό. Το 2011 γύρισε το «Kiss & Cry» αγνώστων λοιπών στοιχείων και το 2015 γύρισε αυτό για το οποίο σας γράφουμε εδώ. Με την Le Tout Nouveau Testament (της οποίας η καριέρα ξεκίνησε στο περασμένο φεστιβάλ των Καννών, και συγκεκριμένα στο τμήμα «Δεκαπενθήμερο των σκηνοθετών») ο 59χρονος Βέλγος δημιουργός ήταν υποψήφιος για Χρυσή Σφαίρα καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας, έφτασε στην τελική εννιάδα (αλλά όχι και στην πεντάδα) των ξενόγλωσσων Όσκαρ, κέρδισε και το Ευρωπαϊκό Κινηματογραφικό Βραβείο Καλλιτεχνικής Διεύθυνσης και σε σας απομένει αν θα πάτε να τη δείτε. Εμείς, τη γνώμη μας θα γράψουμε. Χωρίς φόβο αλλά (δυστυχώς...) και χωρίς πάθος.

Η υπόθεση: Ξεχάστε ό,τι γνωρίζατε ως σήμερα: ο Θεός είναι ένα υπαρκτό, καθημερινό πρόσωπο, σαν όλα τα άλλα και ζει στο Βέλγιο και συγκεκριμένα σε ένα διαμέρισμα στις Βρυξέλλες. Στη γη ωστόσο ο Θεός δεν είναι τίποτα άλλο από ένας μικρόψυχος δειλός, αντιπαθής ακόμα και για την ίδια του την οικογένεια. Η σύζυγός του, η Θεά, δεν του φέρνει καμία αντίρριση ποτέ, ο Ιησούς Χριστός έχει φύγει από το σπίτι (ή μήπως όχι;) και η μόνη που αντιδρά στον padre padrone είναι η πιτσιρίκα κόρη του, η Έα. Κάποια στιγμή, αγανακτισμένη από τη σκληρή συμπεριφορά του πατέρα της εναντίον της ανθρωπότητας, η Έα επαναστατεί, χακεύει τον υπολογιστή του, διαρρέει σε όλον τον κόσμο την ημερομηνία που πρόκειται ο καθένας να πεθάνει και το σκάει από το σπίτι της. Σύντομα όλοι οι άνθρωποι θα πρέπει να σκεφτούν τι θα κάνουν με τις ημέρες, μήνες, χρόνια που τους έχουν απομείνει. Και μέσα σ' αυτό το πλαίσιο η Έα αναζητεί έξι ανθρώπους για να τους κάνει Απόστολους, οι οποίοι θα αναλάβουν να γράψουν την ολοκαίνουργια Καινή Διαθήκη. Μια Διαθήκη φιλική προς την ανθρωπότητα. Όταν ο πατέρας της, ο Θεός καταλαβαίνει τι έχει συμβεί αποφασίζει πως αυτό είναι κάτι που δεν μπορεί να το αφήσει ατιμώρητο. Βγαίνει κι εκείνος από το διαμέρισμα και ψάχνει την Έα για να την πείσει να γυρίσει πίσω και να του φτιάξει το κομπιούτερ. Να επιστρέψουν τα πράγματα στη φυσιολογική τους ρουτίνα...

Η άποψή μας: Όταν διαθέτεις στα χέρια σου μια έξυπνη, διαφορετική ιδέα, είσαι ένα βήμα πριν από το να δημιουργήσεις μιαν έξυπνη, διαφορετική ταινία. Το θέμα είναι πως διαχειρίζεσαι αυτήν την ιδέα. Πως τη μετατρέπεις σε σενάριο. Και με ποιον τρόπο μεταφέρεις το σενάριο στη μεγάλη οθόνη, κάνοντάς το εικόνα. Χμ, δύσκολη και επικίνδυνη... αποστολή! Ο Jaco Van Dormael (που συνυπογράφει και το σενάριο) έχει μια εξαιρετική ιδέα. Δεν ξέρει, όμως, πως να τη διαχειριστεί. Και η ταινία του μοιάζει ασαφής ως προς τα κίνητρα και τους στόχους της. Είναι κωμωδία; Είναι δράμα; Ή μήπως απλά είναι «γεια σου» για το «γεια σου» του πράγματος; Πχ, η Catherine Deneuve μέλλει να γίνει η μία από τις νέες έξι Αποστόλους. Είναι μια ώριμη γυναίκα που ο άνδρας της την παραμελλεί. Μετά τη συνάντησή της με την Έα, η οποία την πληροφορεί ότι η «μουσική» της είναι η μουσική του τσίρκου, η γυναίκα που υποδύεται ερωτεύεται έναν γορίλα! Ναι, αλλά ρε παιδιά, και ο Leos Carax το έκανε και ο Nagisa Ôshima (εντάξει, ο Ιάπωνας χρησιμοποίησε χιμπαντζή!).

Θέλω να πω, καλύτεροι σκηνοθέτες από τον Jaco Van Dormael έκαναν «παράλογα» πράγματα με σαφώς σπουδαιότερα αποτελέσματα. Η σκηνή όπου ο Θεός βγαίνει από το πλυντήριο και μοιάζει σαν γέννα: άλλη σκηνή που λες, «κοίτα να δεις», αλλά αρκεί; Αρκεί ο ουρανός να γίνεται πολύχρωμος σαν σχέδιο καλειδοσκοπείου για να φτιαχτεί μια καλή ταινία; Το μάτι διεγείρεται πλειστάκις, δεν αντιλέγω, εξ ου και η βράβευση σε ότι αφορά την καλλιτεχνική διεύθυνση είναι καθ' όλα σωστή. Αλλά σαν να μην έχει ψυχή η ταινία, σαν να είναι μια εγκεφαλική κατασκευή που γρήγορα ξεφουσκώνει. Ενώ έχει ενδιαφέροντα πράγματα να πει. Αλλά φευ. Ο J.C. είναι ο Jesus Christ αλλά είναι και ο Jean-Claude Van Damme! Α, το πόσο χρόνος μας μένει μέχρι να πεθάνουμε έχει επίσης ξαναπαρουσιαστεί στον κινηματογράφο, όπως και γυμνές γυναίκες στο σούπερ μάρκετ, όπως και έγκυος άνδρας, όπως, όπως, όπως...

Ο Van Dormael «δανείζεται» από παντού (κι εσείς κατηγορείτε τον Παπακαλιάτη για κλέφτη) και από τον εαυτό του! Αλλά μάλλον του στοίχισε πολύ το γεγονός ότι η «Αμελί» έκανε πολύ μεγαλύτερη επιτυχία (και δικαίως) από το «Τοτό ο ήρωας». Δεν ξέρω τι θα έκανα αν ήξερα ότι έχω μόλις δύο ώρες για να ζήσω, μάλλον όμως δεν θα έβαζα να δω τούτη την ταινία.

Στις δικές μας αίθουσες? Στις 28 Ιανουαρίου 2016 από την Strada Films