Ίντα
του Paweł Pawlikowski. Με τους Agata Trzebuchowska, Agata Kulesza, Joanna Kulig, Dawid Ogrodnik, Adam Szyszkowski, Jerzy Trela
Αβεβαιότητα
του zerVo (@moviesltd) 
Εικοσιπέντε χρόνια μετά την πτώση του παραπετάσματος, η χώρα που βασανίστηκε όσο καμία άλλη κατά την διάρκεια του 2ου παγκοσμίου πολέμου, αλλά και εκείνη που στάθηκε κοντύτερα στην Κόκκινη Υπερδύναμη, από όλες της έτερες συμμαχικές της Κομεκόν, βρίσκεται μπροστά σε ένα σταυροδρόμι αβεβαιότητας, όπου αμέτρητα ερωτηματικά βασανίζουν την μελλοντική του ύπαρξη. Δεν είναι μικρό το διάστημα που η Πολωνία ξέφυγε οριστικά από τα πτερύγια της ΕΣΣΔ, δοκιμάζοντας τις ολόδικες της ανεξάρτητες δυνάμεις, δίχως όμως τα αποτελέσματα που ανέμεναν οι εργατικότατοι και συμπαθέστατοι κάτοικοι της. Και σε αυτή την ασύντακτη και ανομοιογενή Ευρώπη που μονάχη τρώει τις σάρκες της, δεν υπάρχουν περιθώρια για άλλα ρίσκα. Τραβάμε μπροστά, ελπιδοφόρα και όπου μας βγάλει το διάβα...
Έχοντας μεγαλώσει με τους αυστηρούς κανόνες που διέπουν την απομονωμένη κοινωνία του Καθολικού μοναστηριού, η 19χρονη Άννα, λίγο πριν δώσει τους όρκους αιώνιας πίστης στον Θεό και χρισθεί επίσημα καλόγρια, θα κληθεί από την Ηγουμένη της να επισκεφτεί την οικογένεια της, για μια τελευταία φορά ως πολίτης. Μοναδική συγγενής της η θεία της Βάντα, πρώην άτεγκτη δικαστικός με στενές διασυνδέσεις στα υψηλά κλιμάκια του κόμματος, που παρότι εύπορη και ανεξάρτητη οικονομικά, προτιμά να ζει στην φιλελεύθερη απομόνωση της, έχοντας χάσει την πίστη της στους θεσμούς και τα σύμβολα που υπηρέτησε για χρόνια.
Δίχως τον παραμικρό συναισθηματισμό, στην πρώτη τους παγωμένη συνάντηση, η μεσήλικη ανακρίτρια με τις έκδηλες τάσεις αλκοολισμού, θα αποκαλύψει στην ανιψιά της πως το πραγματικό της όνομα είναι Ίντα Λέμπενστάιν και πως οι γονείς της, ως Εβραίοι εκδιώχθηκαν κατά την διάρκεια του πολέμου και θανατώθηκαν στην επαρχία της χώρας. Άγνωστο μέρος που οι δύο γυναίκες θα θελήσουν να αναζητήσουν προκειμένου να αποκαταστήσουν την μνήμη των νεκρών, πριν η δόκιμη επιστρέψει στην Μονή της για πάντα.
Στις αρχές της δεκαετίας του '60, περίοδο που ο πολύπαθος τόπος βρισκόταν ολοκληρωτικά κάτω από τις διαθέσεις της Σοβιετικής επιρροής, μας ταξιδεύει η ματιά του αναγνωρισμένου σύγχρονου δημιουργού Pawel Pawlikowski, που μετά από δύο αγγλόφωνες ταινίες (Last Resort, My Summer Of Love), αλλά και αποτυχημένο ιντερνάσιοναλ La Femme Du Veme, επιστρέφει για να φιλμάρει τους προβληματισμούς του στα πάτρια εδάφη. Το στοιχείο που πρωτίστως καταφέρνει είναι να φωτογραφίσει τον τόπο του, ψυχρό, παγωμένο, ασθενικό, μέσα στο ασπρόμαυρο κάδρο του, σε τέτοιο εύρος μάλιστα μελαγχολίας, που πολύ αμφιβάλλω πως θα άλλαζε το οτιδήποτε η έγχρωμη παρέμβαση. Ανατριχιαστικός ρεαλισμός, που εξελίσσεται σταδιακά σε τρόμο, καθώς η κάμερα του, βασανιστικά ακίνητη, δίχως καν να ανοιγοκλείνει τα μάτια, στέκει ως βωβός αυτόπτης μάρτυρας των γεγονότων, μεταβιβάζοντας αυτομάτως την κάθε συναισθηματική φόρτιση στην ψυχή του θεατή.
Μέσα στο τυπικής ανατολικοευρωπαϊκής κατασκευής αυτοκίνητο, η ζορισμένη θεία - η Κόκκινη Βάντα, όπως την αποκαλούσαν την περίοδο της απόλυτης Σταλινικής κυριαρχίας - και η κινούμενη σε άγνωστα μέχρι τα χθες νερά Ίντα, επιχειρούν ένα μακρύ και μουντό road trip με φόντο τις χιονισμένες τούνδρες και τα πανύψηλα θεριά - κτίρια του Λοτζ, εκεί που τους περιμένουν ακόμη περισσότερες, μοιραίες αποκαλύψεις για το παρελθόν των εν ψυχρώ εκτελεσμένων ανθρώπων τους. Η έκβαση του θρίλερ όμως, ελάχιστη, έως και μηδενική σημασία έχει, μπροστά στις αλληγορίες, πολιτικές και κοινωνικές, που πλημμυρίζουν τα καρέ της δραματικής ελεγείας του Pawlikowski.
Το παλιό μέσα στην φόρμα της τυπικής αυταρχικής πενηντάρας, που έχει αηδιάσει τόσο από την δική της, όσο και από την συντροφική στάση προς το όλον, έρχεται σε επαφή με το έως προ ολίγου αποστειρωμένο πνεύμα της νεολαίας, που μπερδεμένο δεν γνωρίζει αν επιθυμεί να προβεί σε ακόμη περισσότερες αποκαλύψεις για την ιστορία του. Σε αυτές τις δύο, τρεις ημέρες πολιτικού βίου μάλιστα, η νεαρή μοναχή, θα αρχίσει να νιώθει αμφιβολίες ακόμη και για την ακλόνητη μέχρι πρότινος υποταγή της στον πλάστη, υποψίες που θα εξελιχθούν σε φοβίες, καθώς η στιγμή της βάπτισης της πλησιάζει. Συνειρμοί άμεσοι γεννιούνται σε σχέση με το παρόν της Polska, που αμφιταλαντευόμενη στο πανίσχυρο δέσιμο με την Εκκλησία, που προβληματισμένη από την πορεία μισού αιώνα στην απομόνωση, που απογοητευμένη από τις φρούδες υποσχέσεις της Solidarnosk, δεν έχει το κουράγιο να αποφασίσει αν επιζητά την κοινωνικοποίηση της στο ευρύτερο Δυτικό, πια, σύνολο, την επιστροφή στην ασφάλεια (της Μονής) ή να τραβήξει ευθεία σε έναν δρόμο άγνωστο, πλην αυτόνομο και αυτοδύναμο. Με όλες τις συνέπειες που μπορεί να επιφέρει αυτό το αόριστο και στηριγμένο στην τρέλα της νιότης State Of Independence...
Για πες: Στις καλλιτεχνικά άχρωμες εικόνες της Ida, που εντέλει κορυφώνει στην ρίψη ερωτηματικών και επικριτικών (?) σχολίων για το χθες, χωρίς όμως τις αντίστοιχα δίκαιες απαντήσεις (για να τα λέμε όλα σωστά, σε ΚΑΝΕΝΑΝ επιμέρους τομέα η Πολωνία, όπως και καμία χώρα της ευρωπαϊκής Ανατολής, δεν έχει φτάσει σε ανταγωνιστικά επίπεδα προ πτώσης τείχους) οι δύο μορφές των πρωταγωνιστριών συγκλονίζουν με την απλότητα και τον ρεαλισμό στην απόδοση των όσων πρεσβεύουν. Κι αν η πιτσιρίκα Agata Trzebuchowska δικαιούται σημαντικό μέρος του χειροκροτήματος, ως πρωτοεμφανιζόμενη και πρωτόπειρη, τι να πει κανείς για την εκπληκτική ερμηνεία της βετεράνου Agata Kulesza, που η μορφή της μοιάζει σαν βγαλμένη από τα καλύτερα στιγμιότυπα του Δεκαλόγου.
Δίχως τον παραμικρό συναισθηματισμό, στην πρώτη τους παγωμένη συνάντηση, η μεσήλικη ανακρίτρια με τις έκδηλες τάσεις αλκοολισμού, θα αποκαλύψει στην ανιψιά της πως το πραγματικό της όνομα είναι Ίντα Λέμπενστάιν και πως οι γονείς της, ως Εβραίοι εκδιώχθηκαν κατά την διάρκεια του πολέμου και θανατώθηκαν στην επαρχία της χώρας. Άγνωστο μέρος που οι δύο γυναίκες θα θελήσουν να αναζητήσουν προκειμένου να αποκαταστήσουν την μνήμη των νεκρών, πριν η δόκιμη επιστρέψει στην Μονή της για πάντα.
Στις αρχές της δεκαετίας του '60, περίοδο που ο πολύπαθος τόπος βρισκόταν ολοκληρωτικά κάτω από τις διαθέσεις της Σοβιετικής επιρροής, μας ταξιδεύει η ματιά του αναγνωρισμένου σύγχρονου δημιουργού Pawel Pawlikowski, που μετά από δύο αγγλόφωνες ταινίες (Last Resort, My Summer Of Love), αλλά και αποτυχημένο ιντερνάσιοναλ La Femme Du Veme, επιστρέφει για να φιλμάρει τους προβληματισμούς του στα πάτρια εδάφη. Το στοιχείο που πρωτίστως καταφέρνει είναι να φωτογραφίσει τον τόπο του, ψυχρό, παγωμένο, ασθενικό, μέσα στο ασπρόμαυρο κάδρο του, σε τέτοιο εύρος μάλιστα μελαγχολίας, που πολύ αμφιβάλλω πως θα άλλαζε το οτιδήποτε η έγχρωμη παρέμβαση. Ανατριχιαστικός ρεαλισμός, που εξελίσσεται σταδιακά σε τρόμο, καθώς η κάμερα του, βασανιστικά ακίνητη, δίχως καν να ανοιγοκλείνει τα μάτια, στέκει ως βωβός αυτόπτης μάρτυρας των γεγονότων, μεταβιβάζοντας αυτομάτως την κάθε συναισθηματική φόρτιση στην ψυχή του θεατή.
Μέσα στο τυπικής ανατολικοευρωπαϊκής κατασκευής αυτοκίνητο, η ζορισμένη θεία - η Κόκκινη Βάντα, όπως την αποκαλούσαν την περίοδο της απόλυτης Σταλινικής κυριαρχίας - και η κινούμενη σε άγνωστα μέχρι τα χθες νερά Ίντα, επιχειρούν ένα μακρύ και μουντό road trip με φόντο τις χιονισμένες τούνδρες και τα πανύψηλα θεριά - κτίρια του Λοτζ, εκεί που τους περιμένουν ακόμη περισσότερες, μοιραίες αποκαλύψεις για το παρελθόν των εν ψυχρώ εκτελεσμένων ανθρώπων τους. Η έκβαση του θρίλερ όμως, ελάχιστη, έως και μηδενική σημασία έχει, μπροστά στις αλληγορίες, πολιτικές και κοινωνικές, που πλημμυρίζουν τα καρέ της δραματικής ελεγείας του Pawlikowski.
Το παλιό μέσα στην φόρμα της τυπικής αυταρχικής πενηντάρας, που έχει αηδιάσει τόσο από την δική της, όσο και από την συντροφική στάση προς το όλον, έρχεται σε επαφή με το έως προ ολίγου αποστειρωμένο πνεύμα της νεολαίας, που μπερδεμένο δεν γνωρίζει αν επιθυμεί να προβεί σε ακόμη περισσότερες αποκαλύψεις για την ιστορία του. Σε αυτές τις δύο, τρεις ημέρες πολιτικού βίου μάλιστα, η νεαρή μοναχή, θα αρχίσει να νιώθει αμφιβολίες ακόμη και για την ακλόνητη μέχρι πρότινος υποταγή της στον πλάστη, υποψίες που θα εξελιχθούν σε φοβίες, καθώς η στιγμή της βάπτισης της πλησιάζει. Συνειρμοί άμεσοι γεννιούνται σε σχέση με το παρόν της Polska, που αμφιταλαντευόμενη στο πανίσχυρο δέσιμο με την Εκκλησία, που προβληματισμένη από την πορεία μισού αιώνα στην απομόνωση, που απογοητευμένη από τις φρούδες υποσχέσεις της Solidarnosk, δεν έχει το κουράγιο να αποφασίσει αν επιζητά την κοινωνικοποίηση της στο ευρύτερο Δυτικό, πια, σύνολο, την επιστροφή στην ασφάλεια (της Μονής) ή να τραβήξει ευθεία σε έναν δρόμο άγνωστο, πλην αυτόνομο και αυτοδύναμο. Με όλες τις συνέπειες που μπορεί να επιφέρει αυτό το αόριστο και στηριγμένο στην τρέλα της νιότης State Of Independence...
Για πες: Στις καλλιτεχνικά άχρωμες εικόνες της Ida, που εντέλει κορυφώνει στην ρίψη ερωτηματικών και επικριτικών (?) σχολίων για το χθες, χωρίς όμως τις αντίστοιχα δίκαιες απαντήσεις (για να τα λέμε όλα σωστά, σε ΚΑΝΕΝΑΝ επιμέρους τομέα η Πολωνία, όπως και καμία χώρα της ευρωπαϊκής Ανατολής, δεν έχει φτάσει σε ανταγωνιστικά επίπεδα προ πτώσης τείχους) οι δύο μορφές των πρωταγωνιστριών συγκλονίζουν με την απλότητα και τον ρεαλισμό στην απόδοση των όσων πρεσβεύουν. Κι αν η πιτσιρίκα Agata Trzebuchowska δικαιούται σημαντικό μέρος του χειροκροτήματος, ως πρωτοεμφανιζόμενη και πρωτόπειρη, τι να πει κανείς για την εκπληκτική ερμηνεία της βετεράνου Agata Kulesza, που η μορφή της μοιάζει σαν βγαλμένη από τα καλύτερα στιγμιότυπα του Δεκαλόγου.
Στις δικές μας αίθουσες? Στις 30 Οκτωβρίου 2014 από την Strada Films
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Η δική σου κριτική