Κάποτε Στην Ανατολή

του Nuri Bilge Ceylan. Με τους Muhammet Uzuner, Yilmaz Erdogan, Taner Birsel


Κι ας πούμε ζήσαν αυτοί καλά...
του zerVo
Δεν είναι διόλου κακό ως χώρα να έχεις φιλοδοξίες. Το αντίθετο θα υποστήριζα, είναι ότι πιο θεμιτό, να οριοθετείς στόχους, που σε ένα προκαθορισμένο βάθος χρόνου να μπορούν να επιτευχθούν. Μια τέτοια περίπτωση ιδιαιτέρως υψηλών σκοπών για το μέλλον της, έχει καθορίσει η φίλη μας Τουρκία, που υγιώς σκεπτόμενη σκοπεύει να φτάσει - και σε σύντομο διάστημα, με βάση τα λεγόμενα της διοίκησης της - στην δεκάδα των πιο ανεπτυγμένων κρατών του πλανήτη. Ακόμη πιο υγιές όμως είναι να γνωρίζεις που ακριβώς μπορεί να φτάσει το κάθε βήμα σου και πέρα από την αναμφίβολα λαμπερή και συγκλονιστικά όμορφη εικόνα που έχει βγάλει προς τα έξω η γείτονας μας για την βιτρίνα της, την ονειρική Κωνσταντινούπολη, από πίσω της τα προβλήματα όχι απλά παραμένουν, αλλά διαρκώς αυξάνονται με ραγδαίους ρυθμούς. Είναι και θέμα παιδείας πολλές φορές, εμμονής στην παράδοση και γενικότερης συλλογιστικής, που δύσκολα αλλάζει από την μια στιγμή στην άλλη...

Σούρουπο ξεκίνησε το αστυνομικό κομβόι που συνοδεύει τον φερόμενο ως δράστη ανθρωποκτονίας, προκειμένου να εντοπιστεί το ακριβές σημείο ταφής του θύματος. Με τις νυχτερινές ώρες αγωνιωδώς να περνούν και ο τόπος να μην αποκαλύπτεται, οι εκπρόσωποι των αρχών θα αρχίσουν να ζορίζονται προς το πρόσωπο του φονιά, που δεν δείχνει διαθέσιμος να συνεργαστεί.

Δράμα σε τρεις πράξεις είναι το πόνημα του εξαιρετικού σκηνοθέτη Ceylan, που με την διεισδυτική πολιτικοκοινωνική ματιά του ξεγυμνώνει τα χρηστά ήθη των συμπατριωτών του. Στο πρώτο μέρος, της αναζήτησης, κυριαρχεί το αστυνομικό στοιχείο, στο δεύτερο, της αποκάλυψης - προς μεγάλη έκπληξη - μια γλαφυρή, ειρωνική και σαρκαστική πνοή γεμίζει την ατμόσφαιρα και στο φινάλε, της επιβεβαίωσης, το κλίμα γίνεται μελαγχολικό, στενόχωρο, ενίοτε και σπαραχτικό. Η δίωρη διαδρομή, από τις ράχες των γυμνών λόφων της στέπας της Ανατολίας, μέχρι το ψυχρό τραπέζι του νεκροτομείου, που βγαίνουν στην φόρα τα εντόσθια του νεκρού, σε μια σαφή αλληγορία με τον εσωτερικό ψυχισμό του δεν βαριέσαι δημόσιου υπάλληλου, έχει μια ιδιαίτερη αισθητική, που δεν συναρπάζει με το σασπένς της και το έντονο τέμπο της, αλλά σιγοβράζει, σαν τούρκικος καφές στο μπρίκι, που το έχεις βάλει σε πολύ χαμηλή φλόγα. Αργά, αργά, γιαβάς, γιαβάς που λέει κι ο μεμέτης, το σενάριο ξεδιπλώνεται, αφήνοντας σου άπλετο χρόνο να σκεφτείς την κάθε κίνηση, την οποιαδήποτε έκφραση, την παραμικρή ατάκα. Είτε εκείνη βγει από το στόμα του κυρίαρχου κρατικού λειτουργού (ο εισαγγελέας), είτε από του πρωτευουσιάνου επιστήμονα (ο γιατρός), είτε από του ντεμέκ ακριβολόγου εκτελεστικού (ο στρατιωτικός), είτε τέλος από του μπουνταλά οργάνου της τάξης (ο βλαχοχωροφύλακας).

Για πες: Έτσι όμως αγαπητέ μου κομσού, με όλους να έχουν άποψη και το μάλιστα να βγαίνει με τα χίλια ζόρια από το λαρύγγι, δεν φτιάχνεις ομάδα. Ο καθένας να ζητά για την πάρτη του (φανερά τε και μυστικά) την εντολή και την απόφαση, διακυβεύοντας τον ορισμό του συνόλου. Το Κάποτε Στην Ανατολή, περισσότερο λειτουργώντας σαν παραμύθι και πολύ λιγότερο σαν ένα σκονισμένο γουέστερν που λαμβάνει χώρα στα πέτρινα περίχωρα της Άγκυρας, αποτυπώνει πλήρως, αν και παρατραβώντας πολλές φορές το χρονικό εύρος του πλάνου, μια πραγματικότητα που ακόμη και οι καλοζωισμένοι του Βοσπόρου, δίχως να κοιτούν καν πίσω από την πλάτη τους, έχουν ξεχάσει. Ο Ceylan είναι απλά εδώ για να τους την θυμίσει...






Στις δικές μας αίθουσες, 27 Οκτωβρίου 2011 από την AMA FIlms

0 σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Η δική σου κριτική